ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ

Η ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

 

 

Η αρχαία αντίληψη

    Λέξη ταυτόσημη με τον ανώδυνο θάνατο, η ευθανασία χρησιμοποιείται τις τελευταίες δεκαετίες του εικοστού αιώνα σαν ένας τεχνικός όρος. Δηλώνει το θάνατο ο οποίος προκαλείται ή επισπεύδεται με τη βοήθεια της ιατρικής, ώστε άνθρωποι με ανίατες ασθένειες να φεύγουν από τη ζωή όσο γίνεται πιο ανώδυνα.

Αυτή η αντίληψη της ευθανασίας είναι τόσο παλαιά όσο και τα ομηρικά έπη. Στην Οδύσσεια ο γρήγορος κι ανώδυνος θάνατος αυτών που ζουν χωρίς αρρώστιες και πεθαίνουν φυσιολογικά από γηρατειά, χαρακτηρί­ζει τους κατοίκους ενός ουτοπικού νησιού που ονομάζεται Συρίη. Πρόκειται μάλλον για ένα άγνωστο νησί που προβάλ­λει μέσα από την ομηρική γεωγραφία με όλα τα χαρακτηριστικά μίας ουτοπι­κής πολιτείας. Η ζωή των ανθρώπων εδώ κυλά χωρίς φτώχεια και μισητές αρρώστιες. Κι όταν γεράσουν και φθαρούν φυσιολογικά, καταφθάνει στο νησί η Άρτεμη με τον Απόλλωνα, ο οποίος τους θανατώνει γρήγορα κι ανώδυ­να με τα βέλη του. Πολλούς αιώνες μετά τον Όμηρο τα γηρατειά χωρίς αρ­ρώστιες (ευγηρία) και ο γρήγορος κι ανώδυνος θάνατος (ευθανασία) εξακο­λουθούν να λογίζονται ως τα μεγαλύτερα ανθρώπινα αγαθά

Στην κλα­σική εποχή οι κάτοικοι της Κέας, ενός υπαρκτού νησιού με υγιεινό κλίμα στο οποίο όφειλαν τη μακροβιότητα τους, επέβαλλαν στους εαυτούς τους ένα παρόμοιο είδος ευθανασίας. Τερμάτιζαν τη ζωή τους με σχετικά γρήγορο κι ανώδυνο τρόπο, αφού πρώτα εξασφάλιζαν την έγκριση των συμπολιτών τους. Πριν καλά καλά γεράσουν κι αρρωστήσουν ή υποστούν κάποια σωματική ή πνευματική αναπηρία, αυτοκτονούσαν με ορισμένο δηλητήριο παρουσία των δικών τους και άλλων μαρτύρων. Έπιναν ομαδικά ή ατομικά όπιο ή κώνειο, κι αποχωρούσαν από τη ζωή, λες και έπιναν κρασί, μέσα σε ατμόσφαιρα συμποσίου ή εορταστικής θυσίας. Η ευκολία με την οποία αυτοκτονούσαν αλλά κι ο τρόπος με τον οποίο αποχωρούσαν από τη ζωή σα νά πιναν κρασί, σχετίζεται πιθανότατα έμμεσα με το γεγονός ότι στην Κέα οι ενήλικοι μετά το θάνατο τους αφηρωίζονταν (περνούσαν δηλ. στη σφαίρα των ηρώων).

Η λέξη ευθανασία εμφανίζεται, για πρώτη φορά σε απόσπασμα από χαμένη πια σήμερα κωμωδία του ποιητή Ποσείδιππου γύρω στο 300 π.Χ. όπου η ευθανασία είναι ό,τι καλύτερο εύχεται κανείς να τύχει από τους θεού,. Με τη λέξη αυτή ο Ποσείδιππος εννοεί προ­φανώς το γρήγορο κι ανώδυνο θάνατο.

Σύμφωνα με το βιογράφο του Αυγούστου Σουητώνιο, από τον οποίο φαίνεται ότι προέρχεται η πληροφορία για το ρωμαίο αυτοκράτορα, ο Αύγουστος είχε έναν εύκολο θάνατο, τέτοιο που πάντοτε επιθυμούσε. Γιατί σχεδόν πάντα όταν άκουγε ότι κάποιος είχε πεθάνει γρήγορα κι ανώδυνα, προσευχόταν να έχουν ο ίδιος κι οι δικοί του μία παρόμοια ευθανασία: αυτός ήταν ο όρος (δηλ. η ελληνική λέξη μεταγραμμένη στα λατινικά) που συνήθιζε ο Αύγουστος να χρησιμοποιεί

Ο Ηρακλείδης  Λέμβος, ιστορικός του 2^ου αι. πΧ.μας πληροφορεί για την πολιτεία της Κέας:

 Δεδομένου ότι το νησί έχει κλίμα υγιεινό κι οι άνθρωποι φθάνουν σε βαθειά γεράματα, ιδιαίτερα οι γυναίκες, οι κάτοικοι δεν περιμένουν να πεθάνουν από γηρατειά, αλλά πριν αρρωστήσουν ή υποστούν κάποια αναπηρία δίνουν τέλος στη ζωή τους, άλλοι με παπαρούνα κι άλλοι με κώνειο.

Με τη λέξη παπαρούνα (μήκων στο αρχαίο ελλην. κείμ.: μήκωνι) ο συγ­γραφέας εννοεί ασφαλώς την υπνοφόρο μήκωνα από την οποία εξάγεται το όπιο. Στην ιστορική τουλάχιστον εποχή έπιναν το όπιο δια­λυμένο σε ποτό, συνήθως γλυκό κρασί, επειδή η γεύση του είναι πικρή. Η θανατηφόρος δράση του οφείλεται στη μορφίνη, ένα από τα αλκαλοειδή συστατικά του. Η μορφίνη επιδρά πάνω στο κεντρικό νευρικό σύστημα και φέρνει ύπνο. Η υπερβολική δόση οπίου ρίχνει το χρήστη σε κώμα. 0 θάνατος, φαι­νομενικά ειρηνικός κι ανώδυνος, προξενείται  από την παράλυση της αναπνοής.

Όσο για το κώνειο, πρόκειται για το λεγόμενο κώνειο το στικτό : ονομάζεται έτσι εξαιτίας των πορφυρών στιγ­μάτων στα χαμηλότερα μέρη των μίσχων του. Η ντοπιολαλιά βρωμόχορτο οφείλεται στη βαριά οσμή του. Όλα τα μέρη του, αλλά κυρίως τα φύλλα (ιδι­αίτερα πριν ωριμάσουν) κι οι ώριμοι καρποί, περιέχουν αλκαλοειδή από τα οποία τοξικότερα είναι η κωνειίνη και η κωνεικεΐνη.  Όπως κι η μορφίνη, η κωνειίνη παραλύει το νευρικό σύστημα. 0 θάνατος προέρχεται τελικά από ασφυξία, ο χρήστης όμως διατηρεί ως το τέλος επαφή με το περιβάλλον.

   Ο Βαλέριος Μάξιμος που συνόδευε τον συγκλητικό Σέξτο Πομπηίο το 27μΧ. μας πληροφορεί για την ευθανασία υπέργηρης αριστοκράτισσας στην Ιουλίδα (θέση σημερινής Χώρας της Κέας) : Συνέπεσε τότε να ζει εκεί μία κυρία της ανώτατης αριστοκρατίας, εξαιρετικά μεγάλης ηλικίας, η οποία αιτιολόγησε στους συμπολίτες της γιατί έπρεπε να φύγει από τη ζωή. Είχε αποφασίσει να πιει δηλητήριο και πολύ υπολόγιζε στην παρουσία του συγκλητικού Πομπηίου για να γίνει ο θάνατος της πιο λαμπρός.

Η κυρία είχε συμπληρώσει τα ενενήντα και διατηρούσε απόλυτα τη σωματική και ψυχική της ισορροπία, έτσι τουλάχι­στον διέκρινε κανείς, ξαπλωμένη σε μικρή κλίνη στρωμένη με περισσή κι όχι καθημερινή φροντίδα, είπε: επειδή προσωπικά γνώρισα πάντοτε το χαρούμενο πρόσωπο της μοίρας, ας μη δω το θλιμμένο της από απληστία για ζωή. Ανταλλάσσω ό,τι υπολείπεται να ζήσω με το ευτυχισμένο τέλος μου. Πίσω μου αφήνω δύο κόρες κι ένα πλήθος εγγόνια που θα ζήσουν.' Έπειτα η κυρία παρότρυνε τους δικούς της σε ομόνοια, τους μοίρασε την έγγειο περιουσία της, και στη μεγαλύτερη κόρη έδωσε τα κοσμήματα της και τις ιερές εικόνες του σπιτιού. Η ίδια έπιασε σταθερά με το δεξί της χέρι το ποτήρι στο οποίο είχε αναμιχθεί το δηλητήριο, πρόσφερε λίγες σταγόνες στον Ερμή, επικαλέσθηκε τη βουλή του για να την οδηγήσει με ήρεμη πορεία στο καλύτερο μέρος του κάτω κόσμου, και ρουφώντας πρόθυμα κατάπιε το θανα­τηφόρο ποτό. Με όσα έλεγε φανέρωνε και ποια μέλη του σώματος της κυρίευε η ακαμψία. Τη στιγμή που εκστόμισε ότι η ακαμψία κυριεύει τα σωθικά και την καρδιά της, ζήτησε από τις κόρες της το ύστατο καθήκον, να της κλείσουν τα μάτια με τα χέρια. 

Με τον ίδιο τρόπο που ξάπλωναν και έπιναν στα συμπόσια, η υπέργηρη κυρία πάνω στην κλίνη πήρε με το δεξί χέρι την κύλικα με το δηλητήριο, έκανε σπονδή στον Ερμή τον ψυχοπομπό για να την οδηγήσει χωρίς αγωνία στον κάτω κόσμο. Αυτή η εικόνα θυμίζει την απεικόνιση ανώνυμων νεκρών ηρώων σε ανάγλυφα, γνωστά ως νεκρόδειπνα.

 

Το πρόβλημα της "Ευθανασίας" στην αρχαία Ελλάδα.

Οι σειρές 15 και 16 του Ιπποκρατικού Όρκου: "ου δώσω δε ουδέ φάρμακον ουδενί αιτηθείς θανάσιμον ουδέ ύφηγήσομαι ξυμβουλίην τοιήνδε·» (Μετάφραση: δεν θα δώσω σε κανέναν θανάσιμο φάρμακο, όταν το ζητήσει, ούτε θα συμβουλεύσω κάτι τέτοιο) αποτέλεσαν πηγή αμφιβολιών, ήδη από το 1920, στη διεθνή έρευνα, για το εάν αναφέρονται στην αυτοκτονία ή στην ευθανασία.

Οι σύγχρονες ερμηνείες κι απόψεις πάνω σε αυτό το θέμα ακολουθούν γενικά δύο διχασμένες κατευθύνσεις, θετική και αρνητική:

α) Κατ' αρχήν, έχει υποστηριχθεί ότι ο Ιπποκρατικός όρκος αναφέρεται σε ενδεχόμενη μεσολάβηση του γιατρού για την αυτοκτονία αρρώστου με δηλη­τήριο, που πάσχει από ανίατη και επώδυνη ασθένεια· άρα το πρόβλημα της ευθανασίας, όπως απασχολεί το σημερινό άνθρωπο, ήταν στην αρχαιότητα άγνωστο. Όμως, ο όρκος εδώ υπονοεί την αυτοκτονία, η οποία στην αρχαιότητα ήταν γενικά κάτι το αυτονόητο. Ο εθελούσιος θάνατος έδινε τέλος στα ατε­λείωτα βάσανα πολλών ανθρώπων αυτός ο τύπος "ευθανασίας" ήταν στην αρχαιότητα μια καθημερινή πραγματικότητα. Η παρέμβαση των γιατρών παρατηρείται στις "ορθολογικές" αυτοκτονίες, ιδιαίτερα όταν το κίνητρο ήταν η υγεία, και μάλιστα σε αυτές με δηλητήριο· κυρίως χρησιμοποιούσαν τα άπολυτικά,^ (=τα θανάσιμα φάρμακα, που μπο­ρούσαν να χρησιμοποιηθούν στην Ευθανασία, όπως π. χ. το κώνειο).

β) Άλλοι, αρνούνται, την παραπάνω ερμηνεία και δεν αποδέχονται ότι μερικές φορές με τη μεσολάβηση του γιατρού επιταχυνόταν ή μπορούσε να προξενηθεί ο θάνατος του ασθενή. Οι αρχαίοι γιατροί μπορεί να εφάρμοζαν την παθητική ευθανασία ως ελάφρυνση θανάτου, χωρίς όμως την επιτάχυνση ή την πρόκληση του. Υποστηρίζεται ότι ο αρχαίος γιατρός δεν έφθανε στο σημείο να σκοτώσει θεληματικά άνθρωπο, γιατί θα διέπραττε ύβρη, που θα επέσυρε την εκδίκηση των θεών

 

ΠΟΙΟΙ ΛΟΓΟΙ ΕΠΕΒΑΛΛΑΝ ΤΗΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΥΘΑΝΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

α. Κίνητρα

Η πράξη της αυτοκτονίας στην αρχαιότητα ήταν ελεύθερη και άμεση. Μεγάλη σημασία έχουν τα κίνητρα, που ωθούσαν στην αυτοκτονία· οι αρχαίοι αυτοκτονούσαν:

1)    για να αποφύγουν τη δυσφήμιση ("δύσκλεια") και να διατηρήσουν μια έντι­μη φήμη ("εὐκλεία"),

2)    για να αποφύγουν περαιτέρω βάσανα - η αυτοκτονία γίνεται εγγυήτρια της προσωπικής ελευθερίας,

3)    για να δώσουν ένα τέλος στο άλγος, και

4)    για να θυσιαστούν για το κοινό καλό, επιτελώντας το καθήκον ("χρέος"), δηλαδή αυτοκτονούν για χάρη ανώτερων, υψηλών, πατριωτικών ιδεωδών.

β. Τρόποι αυτοκτονίας

Τρεις τρόποι αυτοκτονίας ήταν γενικώς αποδεκτοί και εφαρμόζονταν στην αρχαιότητα: η αγχόνη, το κώνειον, και το βάραθρο, ενώ αναφέρονται ως "συνεργούντα προς τον θάνατον" τα ξίφος, αγχόνη, κρημνός. Το ρίξιμο στην πυρά είναι ένας άλλος τρόπος θανάτου, ένας τρόπος που σηματοδοτεί εξαι­ρετικές περιπτώσεις θανάτου.

ΛΟΓΟΙ -ΑΙΤΙΕΣ

1.      Αυτοκτονία (αυτο-ευθανασία) λόγω ανίατης ασθένειας: γίνεται λόγος για ανυπόφορη ασθένεια, για μακρά δυσανάληπτο αρρώστια

2.      Αυτοκτονία λόγω γήρατος: θάνατος γερόντων.

Στον Τίμαιο διαβάζουμε ότι οι γέροντες πρέπει να έχουν έναν ειρηνικό και ανώδυνο θάνατο. Η αποφυγή ενός οδυνηρού θανάτου κατά τη γεροντική ηλικία, ήταν ο σκοπός της αυτοχειρίας γερόντων στην αρχαιότητα. Μέθοδος που συνιστούσαν οι φιλόσοφοι για γέροντες άνδρες σοφούς ανώτερης τάξης ως αρμόζουσα  είναι η ασιτία, η εθελούσια άρνηση τροφής (ἀποκαρτερεῖν). Φιλόσοφοι που αυτοκτόνησαν υπέργηροι από ασιτία: Πυθαγόρας, Αναξαγόρας, Εμπεδοκλής, Ζήνων ο Στωικός (Βιογραφίες Φιλοσόφων, Διογένη Λαέρτιου)

3.      Αιδώς: ως βασική παράμετρος του ηθικού κώδικα της αρχαιοελληνικής κοινωνίας

Η αυτοκτονία έδινε στους ανθρώπους μια τιμητική απαλλαγή και απελευθέρωση από μια ανεπιθύμητη και ανυπόφορη ζωή, λόγω ατιμίας, δηλαδή μιας δυσμενούς κοινωνικής αντίληψης

4.      Η ηρωική αυτοκτονία στο πεδίο της μάχης: καλός και ευκλεής θάνατος, η αυτοκτονία που προτιμάται από την υποταγή στον εχθρό. Ένας τέτοιος θάνατος  χάριζε παντοτινή εύκλεια

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: ο άνθρωπος της αρχαιότητας είχε το δικαίωμα να αποφασίζει ελεύθερα για τη ζωή του και ιδιαίτερα για το τέλος της ζωής του

 

 

ΠΗΓΗ:

1.      Αφροδίτη Αβαγιανού «Ευθάνατος θάνατος» Το καλῶς θανεῖν στην αρχαία Ελλάδα

2.      Αγγελική Πετροπούλου «Αρχαίες Πρακτικές ευθανασίας: Κέα και Μασσαλία»

Εκδόσεις «Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών»

1

 

Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου

Συνέδριο για την Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου

Στις 5 Φεβρουαρίου, στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.

Με αφορμή τον πρώτο επετειακό (10ετή) εορτασμό της Ημέρας Ασφαλούς Διαδικτύου, η Δράση Saferinternet.gr του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου διοργανώνει ανοιχτή συνεδριακή ημερίδα στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ), την Τρίτη 5 Φεβρουαρίου 2013. Οι ομιλίες θα κινηθούν γύρω από «τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις μας στους online κόσμους» (Online rights and responsibilities), δηλαδή τη θεματική ενότητα που επιλέχθηκε για να αναδειχθεί στη φετινή Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου. Με αφορμή τα online δικαιώματα και υποχρεώσεις, ειδικοί θα μιλήσουν για τον σημαντικό ρόλο της ενημέρωσης, της εκπαίδευσης και της αναφοράς παράνομων συμπεριφορών, όπως και για τον ρόλο της πολιτείας, των αρχών και των οργανώσεων στην προστασία του παιδιού πηγή:http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathworld_1_03/02/2013_481917 Με αφορμή αυτή την εκδήλωση παρατηρώ ότι τελευταία πληθαίνουν στον τύπο δημοσιεύματα σχετικά με την παραβίαση της ιδιωτικότητας κι άλλων δικαιωμάτων από το Ίντερνετ Παραθέτω άρθρο , κοντά και σ΄άλλο που έχω σε πρόσφατη ανάρτηση:   Ο μεγάλος αδερφός σε παρακολουθεί Πληθαίνουν τα φαινόμενα παραβίασης της ιδιωτικότητας στο Διαδίκτυο, η παράδοση από την Google στο FBI των στοιχείων 8.000 Αμερικανών και η χρήση του καταναλωτικού μας προφίλ από το facebook είναι μόνο κάποια από τα ανησυχητικά παραδείγματα  «Στο internet κανείς δεν ξέρει ότι είσαι σκύλος» έλεγε μια παροιμία που ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη κατά τη δεκαετία του 1990 στηλιτεύοντας ακριβώς το φαινόμενο της ανωνυμίας κατά την εποχή των αποκεντρωμένων λιστών επικοινωνίας, των chat rooms και του δικτύου καναλιών συζήτησης irc. Ηδη από τότε, έρχεται και επανέρχεται στον δημόσιο διάλογο η συζήτηση για τα προβλήματα που δημιουργεί αυτή η ανωνυμία, όπως είναι η συκοφαντική δυσφήμηση και η διασπορά ψευδών ειδήσεων. Το φάρμακο που προτείνεται είναι η ταυτοποίηση όσων αρθρώνουν λόγο, ζητούν δηλαδή την αυστηρή αστυνόμευσή του. To Διαδίκτυο σήμερα πόρρω απέχει από αυτό της δεκαετίας του 1990, αφού είναι πλέον το μαζικότερο παγκόσμιο μέσο επικοινωνίας και ενημέρωσης με περισσότερους από 2 δισ. χρήστες. Οι βασικές λειτουργίες του, όπως είναι αυτή του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, της αναζήτησης πληροφοριών, της τηλεφωνίας online και της κοινωνικής δικτύωσης, ελέγχονται από μια χούφτα πολυεθνικών εταιρειών που ρυθμίζουν το πεδίο παγκοσμίως, ενώ κυβερνητικοί και διακρατικοί θεσμοί ακολουθούν ασθμαίνοντας. Από αυτή την οπτική γωνία, όμως, το ζήτημα της ανωνυμίας γυρίζει ανάποδα και αποκαλύπτεται το πρόβλημα του σεβασμού της ιδιωτικότητας. Εταιρείες όπως η Google ή το Facebook με εκατομμύρια χρήστες θυμίζουν το πανοπτικόν του Βρετανού φιλοσόφου Τζέρεμι Μπένθαμ, αφού έχουν πρόσβαση στα προσωπικά online δεδομένα των χρηστών τους, ενώ οι ίδιοι έχουν την ψευδαίσθηση πως επικοινωνούν αποκεντρωμένα και οριζόντια. Στην πραγματικότητα ο λόγος για τον οποίο τα κοινωνικά δίκτυα είναι δωρεάν είναι επειδή (σε έναν βαθμό τουλάχιστον) η πλουτοπαραγωγική πηγή που εκμεταλλεύονται δεν είναι άλλη από τα δεδομένα που παράγουμε και οι επικοινωνίες μας. Μόλις στα τέλη του Δεκέμβρη η Google ανακοίνωσε (χαμηλόφωνα) την έναρξη μιας υπηρεσίας που επιτρέπει σε εταιρείες να συνδυάζουν τα προσωπικά δεδομένα των πελατών τους με τα στοιχεία που διαθέτει η μηχανή αναζήτησης γι΄ αυτούς, με στόχο να καταλαβαίνουν καλύτερα τις καταναλωτικές συμπεριφορές των χρηστών του Δικτύου on και off line (conversions API). Τα δεδομένα των συναλλαγών ενός καταναλωτή σε οποιοδήποτε κατάστημα, η πληρωμή μέσω πιστωτικής κάρτας είναι στοιχεία που ήδη χρησιμοποιούνται για τη σκιαγράφηση καταναλωτικών προφίλ. Ο συνδυασμός τους όμως με τα online δεδομένα επισκεψιμότητας ιστοτόπων, των αναζητήσεων που πραγματοποιούμε και των συζητήσεων μας δίνουν λεπτομέρεια σε αυτά τα προφίλ που μόνο φόβο μπορεί να προκαλεί. H Google δήλωσε πως όλα τα δεδομένα κρυπτογραφούνται ώστε να μην αποκαλύπτονται οι ταυτότητες ιδιωτών αλλά μόνο τάσεις και συνήθειες, όμως κι έτσι ακόμα ο κίνδυνος της παραβίασης της ιδιωτικότητας δεν αναιρείται αφού δεν αποκλείεται ότι θα μπορεί να στοχεύεται κάθε χρήστης ανάλογα με την καταναλωτική συμπεριφορά του, ασχέτως αν γίνονται γνωστά τα προσωπικά του στοιχεία. Με απλά λόγια κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι αν κάποιος αγοράσει ένα παντελόνι δεν θα δεχτεί βομβαρδισμό διαφημιστικών μηνυμάτων στις ιστοσελίδες που επισκέπτεται με συμπληρωματικά προϊόντα. Μια άλλη πτυχή της βιομηχανίας συγκέντρωσης και επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων σε εκατομμύρια servers σε όλο τον πλανήτη από την Google και άλλες εταιρείες αφορά ευθέως στις πολιτικές ελευθερίες. Σε ένα δημοσίευμά του το Business Insider αναφέρει πως σύμφωνα με ανακοίνωση της Google μόνο τους πρώτους μήνες του 2012 παραδόθηκαν στην κυβέρνηση των ΗΠΑ τα προσωπικά δεδομένα 8.000 Αμερικανών πολιτών, ενώ ώς τα τέλη Οκτώβρη είχαν παραδοθεί τα στοιχεία 20.000 πολιτών σε διάφορες κυβερνήσεις ανά τον κόσμο. Η διαδικασία παράδοσης στοιχείων είναι μάλλον απλή, όπως μας έδειξε στην Ελλάδα η περίπτωση της σατιρικής σελίδας στο facebook του Γέροντα Παστίτσιου, του οποίου τα δεδομένα παραδόθηκαν στην αρχή δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος με συνοπτικές διαδικασίες και παρά τις πλημμεληματικού χαρακτήρα κατηγορίες εναντίον του. Ηδη από το 2010 η Google χρηματοδοτεί από κοινού με τη CIA μια εταιρεία που ελέγχει όλες τις δημοσιεύσεις στο Διαδίκτυο σε πραγματικό χρόνο (real time). Η εταιρεία Recorded Future σκανάρει και συσχετίζει αναρτήσεις που γίνονται σε ειδησεογραφικά sites, blogs, λογαριασμούς στο twitter, το facebook αλλά και σε ψηφιακούς χάρτες, όπως το google earth με σκοπό να προβλέψει τρομοκρατικές ενέργειες ή ό,τι άλλο μπορεί να ενδιαφέρει τις υπηρεσίες ασφαλείας. Όπως και στην περίπτωση των conversions API, η έρευνα δεν εξαντλείται στο Διαδίκτυο και δη στις πληροφορίες που η μηχανή αναζήτησης συλλέγει, αλλά προσπαθεί να κάνει αναλύσεις συναισθήματος, εντοπισμένες και σε πραγματικό χρόνο συνδυάζοντας κάθε πρόσφορη πηγή. Ο πρώτος διδάξας, όμως, στην καταπάτηση του δικαιώματος της ιδιωτικότητας δεν είναι άλλος από το facebook. Σε μια προσπάθεια να αυξήσει την κερδοφορία του, το facebook εγκαινίασε τις «κοινωνικές διαφημίσεις», οι οποίες δεν είναι άλλο από τη χρήση του προφίλ ενός χρήστη για την προβολή διαφημίσεων σε άλλους. Πρακτικά οι φίλοι σας μπορεί να βλέπουν ότι δηλώνετε πως σας αρέσει μια διαφήμιση, παρότι εσείς ποτέ δεν δηλώσατε κάτι τέτοιο. Η συγκεκριμένη εφαρμογή στηρίζεται σε τεχνική ανάλυση των προτιμήσεών σας (likes), όμως στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει ήδη ξεσηκωθεί σάλος από τις οργανώσεις ψηφιακών δικαιωμάτων, αφού ακόμα και νεκροί εμφανίζονται να προωθούν εμπορικές σελίδες. Η πάγια τακτική του facebook προκειμένου να αποτρέπει τους χρήστες από το να αποχωρούν από εφαρμογές που πλήττουν τα δικαιώματά τους, είναι να αλλάζει συνεχώς αυτές τις ρυθμίσεις και να κάνει πολύπλοκη τη διόρθωσή τους. Πρόσφατα η αρχή διασφάλισης του απορρήτου των επικοινωνιών ενός κρατιδίου της Γερμανίας απείλησε ότι θα επιβάλει πρόστιμο στην εταιρεία αν δεν αλλάξει τον όρο που υποχρεώνει τους χρήστες του να είναι επώνυμοι, αφού έτσι παραβιάζεται η ιδιωτικότητα. Εντούτοις δεν είναι σωστό να υποθέσει κανείς πως κράτη και πολυεθνικές εταιρείες του Διαδικτύου βρίσκονται σε αντιπαράθεση, όπως φάνηκε να συμβαίνει με τη διακρατική συμφωνία ACTA πέρυσι, αλλά και με την αναδιαπραγμάτευση του Διεθνούς κανονισμού τηλεπικοινωνιών από τη Διεθνή Ένωση Τηλεπικοινωνιών (ITU) προ λίγων εβδομάδων στο Ντουμπάι. Αντιθέτως, φαίνεται πως στο παιχνίδι της ρύθμισης των ψηφιακών επικοινωνιών οι εταιρείες επιβάλλουν σε κρατικές και υπερκρατικές υπηρεσίες τον τρόπο τους, ενώ οι δεύτερες συμπλέουν. 29/01/2013 Του Ματθαίου Τσιμιτάκη, Εφημερίδα των συντακτών