ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΙΝΤΕΡΝΕΤ

Online παρακολούθηση παντού

    

          Εδώ και χρόνια, οργανώσεις για τα ψηφιακά δικαιώματα αντιδρούν στην πρακτική που ακολουθούν οι εταιρείες μάρκετινγκ στο Ιντερνετ, οι οποίες καταγράφουν τις online δραστηριότητες των καταναλωτών, για να προβάλλουν διαφημίσεις «κομμένες και ραμμένες» στα ενδιαφέροντά τους. Τώρα όμως, η νεοεμφανιζόμενη αμερικανική εταιρεία Drawbridge προχωρά αυτή την πρακτική ένα βήμα παραπέρα, κάνοντάς την (την πρακτική) πιο επισφαλή για το προσωπικό απόρρητο όσων πλοηγούνται στο Διαδίκτυο. Κι αυτό γιατί ανέπτυξε μία εξελιγμένη τεχνική, η οποία δεν περιορίζεται στο να «παρακολουθεί» τους χρήστες ξεχωριστά σε κάθε μηχάνημα που εκείνοι χρησιμοποιούν, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα.

            Αντίθετα, έχει επίσης τη δυνατότητα να «καταλαβαίνει» με μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας αν δύο ή περισσότερες συσκευές που συνδέονται στο Ίντερνετ ανήκουν τελικά στον ίδιο άνθρωπο. Έτσι, μπορεί να τον «παρακολουθεί» σε όλες τις συσκευές του παράλληλα και να φτιάχνει ένα πιο ολοκληρωμένο καταναλωτικό προφίλ γι’ αυτόν. Κάτι που σημαίνει για την εταιρεία αυτή πως, με βάση αυτή την τεχνική, μπορεί για πρώτη φορά να προωθεί ιντερνετικές διαφημιστικές εκστρατείες όπου οι καταχωρίσεις θα «ακολουθούν» τον καταναλωτή, ανεξάρτητα από ποιο μέσο επιλέγει αυτός ανά πάσα στιγμή να σερφάρει. Για παράδειγμα, αν η τεχνολογία της εταιρείας καταγράψει πως κάποιος έψαχνε μέσω του υπολογιστή του πληροφορίες για ένα τουριστικό θέρετρο, θα εμφανίζει στη συνέχεια διαφημίσεις τοπικών ξενοδοχείων και στο PC και στο smartphone και στην «ταμπλέτα» του. Για να ανακαλύψει ότι δύο ή περισσότερες συσκευές ανήκουν σε έναν κάτοχο, η τεχνολογία βασίζεται σε δεδομένα που βρίσκονται ήδη αποθηκευμένα σε αυτές, και τα οποία αποκαλύπτουν ποιους ιστότοπους έχουν επισκεφθεί, πότε, και για πόσο χρονικό διάστημα. Τα δεδομένα αυτά αναλύονται από ένα στατιστικό μοντέλο, το οποίο προσδιορίζει τα «μοτίβα συμπεριφοράς» των χρηστών τους. Η λογική που κρύβεται πίσω από την τεχνολογία είναι ότι οι διαδικτυακές συνήθειες ενός ανθρώπου δεν αλλάζουν σημαντικά όταν σερφάρει από οποιοδήποτε μηχάνημα. Έτσι, όταν το μοντέλο εντοπίσει παρόμοια «μοτίβα συμπεριφοράς» π.χ. σε έναν υπολογιστή και ένα smartphone, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι και τα δύο χρησιμοποιούνται από τον ίδιο άνθρωπο. Η εταιρεία, λοιπόν, υποστήριξε πως, για 250 εκατομμύρια ανθρώπους, έχει ήδη προσδιοριστεί το σύνολο των συσκευών που διαθέτει καθένας τους.

         Με δεδομένο ότι πρόκειται για την πρώτη εταιρεία που κατάφερε κάτι τέτοιο, σε μία εποχή που εκατομμύρια καταναλωτές κινούνται καθημερινά στο Ιντερνετ από περισσότερες από μία συσκευές, είναι μάλλον φυσιολογικό το γεγονός ότι έχει προσελκύσει κιόλας το ενδιαφέρον πολλών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο Ιντερνετ. Αν και η Sivaramakrishnan δεν αποκάλυψε συγκεκριμένα ονόματα, στις συνεντεύξεις της δήλωσε πως στους πρώτους πελάτες της Drawbridge συγκαταλέγονται οι πέντε από τους δέκα μεγαλύτερους παραγωγούς βιντεογκέιμ και τρία από τα πέντε κορυφαία online τουριστικά πρακτορεία.       Μπορεί η τεχνολογία της εταιρείας να δημιουργεί πιο εξονυχιστικά καταναλωτικά προφίλ, σύμφωνα όμως με την ιδρύτριά της, τα προφίλ αυτά δεν παραβιάζουν το προσωπικό απόρρητο των χρηστών, αφού δεν περιέχουν καμία πληροφορία (γεωγραφικές συντεταγμένες, συνθηματικά, διευθύνσεις e-mail), που να μπορεί να προδώσει τη «φυσική» ταυτότητά τους. Πάντως, οι πρώτες εκτιμήσεις άλλων ειδικών δείχνουν να μη συμφωνούν με τη Sivaram akrishnan. Έτσι, σε σχόλιό του στο Technology Review, ο Eric Picard, ειδικός στην online διαφήμιση, επισήμανε ότι όσο περισσότερες λεπτομέρειες περιέχουν τα προφίλ, ακόμη και ανώνυμες, τόσο πιο εύκολο θα είναι να ταυτοποιηθούν αυτοί στους οποίους αναφέρονται. Επιφυλακτικός ήταν επίσης εκπρόσωπος του βρετανικού Γραφείου του Επιτρόπου Πληροφοριών, ο οποίος πρόσθεσε στο BBC πως θα πρέπει η εταιρεία να ενημερώνει τον χρήστη γιατί βλέπει κάποια συγκεκριμένη διαφήμιση. Επομένως, το μόνο βέβαιο είναι πως η συζήτηση έχει μόλις ξεκινήσει.

     Οι υπάρχουσες τεχνικές για την online παρακολούθηση για διαφημιστικούς λόγους συγκεντρώνουν δεδομένα από κάθε επιμέρους συσκευή των καταναλωτών, χωρίς να μπορούν να τα συσχετίσουν για να εντοπίσουν αν προέρχονται από τον ίδιο άνθρωπο. Παρ’ όλα αυτά, η χρήση τους είναι τόσο διαδεδομένη που, με πρωτοβουλία της αμερικανικής κυβέρνησης, εδώ και εννιά μήνες έχουν ξεκινήσει διαβουλεύσεις ανάμεσα στις ενδιαφερόμενες πλευρές, με σκοπό τη δημιουργία ενός μηχανισμού («Do not Track») που θα επιτρέπει στους χρήστες να εξαιρούνται από την online παρακολούθηση. Οι συνομιλίες ωστόσο προχωρούν τόσο αργά που βρίσκονται εντελώς εκτός του αρχικού χρονοδιαγράμματος, το οποίο προέβλεπε πως ο μηχανισμός θα ήταν έτοιμος μέχρι τα τέλη του χρόνου.            Πολλές οργανώσεις για τα ψηφιακά δικαιώματα κατηγορούν γι’ αυτό τις εταιρείες online διαφήμισης, υποστηρίζοντας ότι επικαλούνται κάθε πιθανή και απίθανη αιτία για να κωλυσιεργήσουν. Η μόνη περίπτωση να βγουν οι συνομιλίες από το τέλμα εξασφαλίζεται από την απόφαση που εξέδωσε τον Νοέμβριο το World Wide Web Consortium, σύμφωνα με την οποία, για όσα θέματα δεν υπάρχει συναίνεση, από εδώ και στο εξής θα γίνεται ψηφοφορία. Πάντως, ακόμη και η κοινοπραξία παραδέχεται ότι, αν μία διαφημιστική εταιρεία δεν συμφωνεί με τη λειτουργία του μηχανισμού που θα αποφασισθεί, θα μπορεί κάλλιστα να τον αγνοήσει.

                                               Δεληγιάννης (Εφημ. Καθημερινή, 22/12/2012)

 

Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε. (100-120 λέξεις)                                                              Μονάδες 25

Β. 1. α) ψηφιακά δικαιώματα

        β) διαδικτυακές συνήθειες

        γ) εξονυχιστικά καταναλωτικά προφίλ

Να αποδώσετε σύντομα με δικά σας λόγια το περιεχόμενο των παραπάνω φράσεων (από 20-30 λέξεις η κάθε μια )

                                                                                                      Μονάδες 12

Β. 2. α) Να προσδιορίσετε το είδος του συλλογισμού που χρησιμοποιεί ο αρθρογράφος στην πρώτη παράγραφο του κειμένου και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.                                                                          Μονάδες 3

        β) Να βρείτε τα δομικά μέρη και τους τρόπους ανάπτυξης της δεύτερης παραγράφου του κειμένου                                              Μονάδες 3

Β. 3. Το κείμενο που σας δόθηκε είναι άρθρο. Να δικαιολογήσετε τον χαρακτηρισμό εντοπίζοντας σε αυτό το άρθρο τα βασικά χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου δημοσιογραφικού είδους.                               Μονάδες 3

Β 4. Να μετατρέψετε στο άλλο είδος σύνταξης τις παρακάτω προτάσεις:

     α) Η εταιρεία μπορεί να «παρακολουθεί» το χρήστη σε όλες τις συσκευές του παράλληλα και να φτιάχνει ένα πιο ολοκληρωμένο καταναλωτικό προφίλ γι’ αυτόν

    β) Η μόνη περίπτωση να βγουν οι συνομιλίες από το τέλμα εξασφαλίζεται από την απόφαση που εξέδωσε τον Νοέμβριο το World Wide Web Consortium.                                                                  Μονάδες 4

Β 5. α) Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ακολουθούν, παραβιάζουν, κωλυσιεργήσουν, κατηγορούν , επικαλούνται                                                       (Μονάδες 5)

        β) Να γράψετε από ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: περιορίζεται, επισφαλή, αποκαλύπτουν, προσελκύσει, συναίνεση                                                            (Μονάδες 5)

                                                                                                      Μονάδες 10

Γ. Υποθέστε ότι ανήκετε σε μια οργάνωση για το "ασφαλές διαδίκτυο" και αποφασίζετε να στείλετε επιστολή προς την ανεξάρτητη αρχή προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, στην οποία καταγγέλλετε τους εμφανείς αλλά και λανθάνοντες τρόπους με τους οποίους το διαδίκτυο παραβιάζει τα δικαιώματα του ανθρώπου και προτείνετε τρόπους με τους οποίους μπορεί να προστατευτεί από αυτόν τον κίνδυνο. (500-600 λέξεις)

                                                                                                      Μονάδες 40

ΚΡΙΤΗΡΙΟ

Η πολιτική ξαναγίνεται προφορική υπόθεση

Σε εποχή φτώχειας τα λόγια δεν είναι φτώχεια, αλλά βάλσαμο για την κοινωνία

Ας μη μας φαίνεται λίγο που ξαναρχίσαμε να μιλάμε δημοσίως. Είναι ευοίωνο ότι μέσα στο ξάφνιασμα της κρίσης, μέσα στις δυσκολίες που ενέσκηψαν, όλο και περισσότερο τα θύματα νιώθουν την ανάγκη αντί να καταπιούν τα συμβάντα, να τα αναπλάσουν με τη γλώσσα τους. Οι άνθρωποι ξανάγιναν εξ ανάγκης ομιλητές. Τους ακούμε να προσπαθούν να ξαναπιάσουν το νήμα των γεγονότων μέσα σε μαγαζιά, σε ταξί, ή στους δρόμους και να μη βιάζονται πια να φύγουν όταν και οι άλλοι γύρω τους κάνουν το ίδιο. Πασχίζουν να συγκροτήσουν μια γνώμη και να την πουν, μολονότι το ξέρουν πως τα στοιχεία που διαθέτουν είναι λειψά. Μέσα στον στρόβιλο από ειδήσεις, υποθέσεις και φήμες, πώς να βρει κανείς μια στέρεη βάση για να σκεφτεί με στοιχειώδη λογική συνοχή; Αλλά ακριβώς για να μη βουλιάξει μέσα στη σύγχυση πρέπει να σκεφτεί και για να σκεφτεί πρέπει να μιλήσει.

Ισχύει παντού ότι όπου η κρίση έπληξε τους ανθρώπους, το μόνο που αντέταξαν οι πληγέντες ήταν η ικανότητά τους να συσπειρώνονται σε ομάδες. Υπάρχουν ντοκουμέντα στα οποία καταγράφεται από ειδικούς καθαρά αυτή η αμυντική διαδικασία με την οποία οι αβοήθητοι ανταλλάσσοντας πείρα και γνώσεις βοηθούσαν ο ένας τον άλλο κι έφθαναν στο σημείο να νιώθουν ένα είδος λύτρωσης μες στη δυστυχία τους. Σήμερα, λοιπόν, προέχει να μιλήσουμε, ακόμη κι αν οι συλλογισμοί μας συναντούν αδιέξοδα.

Είναι γιατί ξανακερδίζουν τη φωνή τους. Δεν είναι πια ιδιώτες - «παθόντες», αλλά πολίτες που ανακοινώνουν το τι έπαθαν και προσπαθούσαν να το ερμηνεύσουν. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, οι μαρτυρίες αυτές μας λένε ότι οι κακοπαθημένοι εκείνοι, παρά τις στερήσεις και την ανεργία που τους πίεζαν, βρήκαν ότι το να συζητούν μεταξύ τους ήταν μια ευτυχία που τους είχε λείψει πολύ. Τη ξανάβρισκαν μέσα στην οικονομική κρίση. Πράγμα που σημαίνει ότι η προηγούμενη περίοδος της σχετικής ευημερίας τους ήταν ταυτόσημη με την υποχρεωτική σιωπή.

Αλήθεια, αυτό δεν γινόταν παντού; Στην Αμερική, στην Ευρώπη, το ιδιωτικό νοικοκυριό απορροφούσε όλους τους κραδασμούς της ζωής και επέτρεπε στον ένοικο του σπιτιού να ξεχνιέται μπροστά στην τηλεοπτική οθόνη, να ξεχνάει δηλαδή αυτό που θα ήθελε να πει ο ίδιος, να σχολιάσει, να διασταυρώσει, να δοκιμάσει με δυο λόγια τη σκέψη του πάνω στη σκέψη των άλλων. Από έλλειψη διανοητικών προκλήσεων ο σύγχρονος ιδιώτης έγινε ατροφικός στην άρθρωση. Αμέτρητα αγορασμένα ψιλοπράγματα βούλωναν το στόμα του. Αλλά όταν άρχισαν τα υλικά αυτά αποκτήματα να μειώνονται, αναπήδησε και πάλι από το στόμα του η βαθιά ανάγκη για έκφραση. Να λοιπόν που τα διασπασμένα, απονευρωμένα άτομα αναζητούν ξανά δεσμούς αλληλοζωογόνησης.

Είναι αρκετοί εκείνοι που κοιτάνε με δύσπιστο μάτι αυτές τις χειρονομίες της πελαγωμένης ατομικότητας, της δυτικής ατομικότητας που κουράστηκε να προφυλάγεται, να κουμπώνεται και θα ’θελε να ψάξει ξανά τα σημεία επαφής της με τους άλλους. Ωστόσο, είναι ασήκωτο το βάρος να είναι κανείς φτωχός και μαζί καχύποπτος. Και είναι πολύ ελαφρύτερο το βάρος όταν μοιράζεται κανείς με τους ομοιοπαθείς αυτό που είναι κοινό βάσανο αλλά που ο καθένας το κρατάει κρυφό.

 Βασίλης Καραποστόλης Καθηγητής Πολιτισμού και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 22/4/2012)

 

Α1. Να παρουσιάσετε το κείμενο που διαβάσατε στην τάξη πυκνωμένο σε περίληψη 100-120 λέξεων.

Μονάδες 25

Β1. «Σε εποχή φτώχειας τα λόγια δεν είναι φτώχεια, αλλά βάλσαμο για την κοινωνία»

Να σχολιάσετε το περιεχόμενο της παραπάνω άποψης σε μία παράγραφο 70-90 λέξεων

Μονάδες 10

Β. 2α. Να εντοπίσετε τη συλλογιστική πορεία στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας

Μονάδες 4

β. Να βρείτε τα δομικά μέρη και τους τρόπους ανάπτυξης της πρώτης παραγράφου

Μονάδες 4

Β 3. Να χαρακτηρίσετε το είδος της σύνταξης στις παρακάτω προτάσεις και να τις τρέψετε στο αντίθετο είδος (ενεργητική -παθητική)

α. όπου η κρίση έπληξε τους ανθρώπους, το μόνο που αντέταξαν οι πληγέντες ήταν η ικανότητά τους να συσπειρώνονται σε ομάδες.

β. Υπάρχουν ντοκουμέντα στα οποία καταγράφεται από ειδικούς καθαρά αυτή η αμυντική διαδικασία με την οποία οι αβοήθητοι ανταλλάσσοντας πείρα και γνώσεις βοηθούσαν ο ένας τον άλλο

Μονάδες 4

Β4. Το παραπάνω κείμενο είναι επιφυλλίδα. Να επισημάνετε τρία τουλάχιστον χαρακτηριστικά του είδους με σχετικές αναφορές από το κείμενο

Μονάδες 3

Β5. α. Να βρείτε ένα συνώνυμο για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις: ενέσκηψαν, αναπλάσουν, συσπειρώνονται, κραδασμούς, πελαγωμένους

     β. Να βρείτε ένα αντώνυμο για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις: ευοίωνο, λειψά, ευημερίας, ατροφικό, δύσπιστο

Μονάδες 10

Γ. Σε μία επιστολή που θα δημοσιευτεί σε στήλη αναγνωστών εφημερίδας του Δήμου σας, να εκθέσετε τις απόψεις σας για τους πατες που μέχρι τώρα είχαν αποδυναμώσει τη διάθεση των ανθρώπων να μιλούν και να επικοινωνούν, και να εντοπίσετε τους λόγους που καθιστούν αναγκαία την αναζωογόνηση του διαλόγου και της κοινωνικής συσπείρωσης σε μια εποχή βαθιάς κρίσης όπως η σημερινή

(500-600 λέξεις)

Μονάδες 40

(Κριτήριο -προσομοίωση για τους μαθητές της Γ΄ Λυκείου του 5ου ΓΕΛ. Βύρωνα, Μάϊος 2012)

 

ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ -ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ

Μη ρωτάς τι έκανε η πατρίδα για σένα, αλλά να ρωτάς τι έκανες εσύ για την πατρίδα                 J.F. KENNEDY

OΡΙΣΜΟΣ

«Υπό την ευρεία έννοια καθορίζεται ως η συνεισφορά ατόμων στο πλαίσιο μίας μη κερδοσκοπικής, μη αμειβόμενης δράσης που δεν προβλέπει επαγγελματική εξέλιξη. Σκοπό έχει την ευημερία τον συνανθρώπου, της κοινότητας ή της κοινωνίας γενικότερα.» ΟΗΕ

- Εθελοντισμός σημαίνει προσφορά έργου απαλλαγμένη από την ελάχιστη έστω ιδιοτέλεια (η οποία δεν είναι υποχρεωτικά οικονομική, όπως συνήθως ερμηνεύεται).

- Εθελοντισμός είναι η μη αμειβόμενη και χωρίς κατ΄ ανάγκη επαγγελματική εξέλιξη δραστηριοποίηση των πολιτών που αποβλέπει στην ευημερία του συνανθρώπου, της κοινότητας και της κοινωνίας γενικότερα. Δεν περιορίζεται μόνο στην παροχή ανιδιοτελούς κοινωνικού έργου, αλλά περισσότερο αφορά μια στάση ζωής με ιδιαίτερες αξίες, όπως η φιλανθρωπία, η αλληλεγγύη, η κοινωνική δικαιοσύνη και η κοινωνική συμμετοχή.Εθελοντισμός είναι κάτι που αναβλύζει από μια ψυχική αναγκαιότητα και ανόθευτη πίστη σε αυτό που υπηρετεί η προσφορά. Ζήτημα, πρωτίστως, συνειδησιακό

ΟΙ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ προσδιορίζονται από την ύπαρξη οργανωτικής δομής, την προσφορά βοήθειας (ιατρικής, κοινωνικής ή άλλης) και αυτοβοήθειας χωρίς κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Έχουν δημόσιο χαρακτήρα, αλλά δεν ταυτίζονται με κρατικούς φορείς ή ΝΠΔΔ και διαφοροποιούνται από την ιδιωτική φιλανθρωπία ή τα ιδρύματα φιλανθρωπίας.

 

ΜΟΡΦΕΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ / ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ /  ΠΕΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Κυμαίνονται από τις παραδο­σιακές συνήθειες της αμοιβαίας εξυπηρέτησης σε χειρισμούς της κοινότη­τας σε ώρα κρίσης έως την πρωτοποριακή εθελοντική προσπάθεια ανακούφισης, επίλυσης συγκρούσεων και εξάλειψης της φτώχειας

Ειδικότερα:

• Συμμετοχή εθελοντών σε μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις  (Ολυμπιακοί αγώνες, μεγάλα παγκόσμια πρωταθλήματα)
• Ο διεθνής εθελοντισμός: ως προσφορά αλληλεγγύης και γνώσης στις χώρες του Νότου ή ανθρωπιστικών υπηρεσιών στις ζώνες πολεμικών συγκρούσεων. Εθελοντές  -διασώστες που παρεμβαίνουν σε περιοχές που επλήγησαν από θεομηνίες (καταστροφικοί σεισμοί – πλημμύρες πυρκαγιές κοκ), οργανώσεις εθελοντών –ιατρών (ΓΧΣ) για παροχή ιατροφαρμακευτικής συνδρομής και την αντιμετώπισης ανθρωπιστικών προβλημάτων  στις αναπτυσσόμενες χώρες που δοκιμάζονται από φτώχεια, εμφύλιες αναταραχές
• Συσσίτια /δωρεάν διανομή φαγητού σε οργανώσεις τοπικών ενοριών
• Δασοπυρόσβεση -δασοπροστασία
• Περιβαλλοντικός εθελοντισμός: εθελοντική συμμετοχή σε οργανώσεις/ πρωτοβουλίες με οικολογική –περιβαλλοντική δράση (πχ. Αναδασώσεις, δενδροφυτεύσεις, εκστρατείες απορρύπανσης ακτών/δασών κοκ)
• Πολιτιστικός εθελοντισμός: η οργάνωση από νεανικές ιδίως εθελοντικές οργανώσεις πολιτιστικών θεατρικών, μουσικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων που εκφράζουν τη νεανική φαντασία και δημιουργικότητα , πέρα από τη λογική της αγοράς και του κέρδους.
• Προσφορά εθελοντικής εργασίας στο πλαίσιο των εναλλακτικών μορφών τουρισμού (αγροτουρισμός /οικοτουρισμός), Αιμοδοσία,
• Δωρεά οργάνων: Η ιδέα της Δωρεάς Οργάνων μετά το τέλος της ζωής, αποτελεί την ύψιστη μορφή εθελοντικής προσφοράς και αλτρουισμού,      αποτελεί υπέρτατο δώρο ζωής, μήνυμα ελπίδας, ανθρωπιάς και αλληλεγγύης. καθώς και τη βασική προϋπόθεση για την πραγματοποίηση του ιατρικού θαύματος της Μεταμόσχευσης
• Μορφές εθελοντικής υπηρεσίας στη δράση και λειτουργία όλων των ΜΚΟ ανεξαιρέτως  (Χαμόγελο του Παιδιού, Γιατροί χωρίς σύνορα, Green Peace κοκ) συνοδεία, βοήθεια στο σπίτι, εμψύχωση, πρόληψη, μεταφορά ασθενών, επανένταξη, τηλεφωνική ακρόαση, εξειδικευμένες και επαγγελματικές παροχές, υγειονομικές φροντίδες, ψυχαγωγία, κοινωνική γραμματεία, νομική βοήθεια κ.λ.π.

 

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΚΑΘΙΣΤΟΥΝ ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

-Ηθικοί ανθρωπιστικοί λόγοι : ο άνθρωπος ολοκληρώνεται μέσα από την εθελοντική προσφορά και την αλληλεγγύη προς το συνάνθρωπο. κατακτά την ηθική και ψυχική αρτίωση , νοηματοδοτεί την ύπαρξή του.

-Σε κάθε εποχή ανακύπτουν προβλήματα, έκτατες καταστάσεις και ανάγκες που αδυνατεί το Κράτος να καλύψει και που δοκιμάζουν τα όρια αντοχής και συνοχής μιας κοινωνίας. Από το βαθμό ανταπόκρισής της σε αυτές τις δοκιμασίες, αποδεικνύεται και η ανθεκτικότητά της στο πέρασμα του χρόνου, η σφυρηλάτηση κοινωνικής και εθνικής συνοχής και συνείδησης. (πχ. θεομηνίες, πόλεμοι, εθνικές συμφορές ή προκλήσεις, περίοδοι φτώχειας, μετανάστευση κοκ)

-  Η διάθεση των μεγάλων ευεργετών μιας χώρας να ανταποδώσουν στην κοινωνία και την πατρίδα μέρος από τα οφέλη που αποκόμισαν οι ίδιοι με την επιχειρηματική δράση τους και να συνεισφέρουν στην ευημερία της χώρας τους με έργα ανάπτυξης και κοινής ωφέλειας.

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

-  Καταρρέει σε ολόκληρη την Ευρώπη το Κοινωνική κράτος, εκλείπει η κρατική πρόνοια, στερεύουν οι δαπάνες για νευραλγικούς τομείς της πρόνοιας ( κονδύλια και επιδόματα για την υγεία, περίθαλψη, στήριξη των ανέργων, των πολύτεκνων οικογενειών,  των απόρων, των ΑΜΕΑ κοκ) στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής σε ένα άτεγκτο πρόγραμμα λιτότητας. Το έλλειμμα αυτό έρχεται να αναπληρώσει η δράση των εθελοντικών οργανώσεων και της Κοινωνίας των Πολιτών.

- Κι όλα αυτά τη στιγμή που η παρατεταμένη οικονομική ύφεση δυσχεραίνει την κατάσταση για τις μη προνομιούχες ομάδες οξύνοντας προβλήματα φτώχειας, εξαθλίωσης μεγάλου μέρους του πληθυσμού της χώρας :πληθαίνουν οι τάξεις των απόρων, αστέγων συμπολιτών που στερούνται βασικά αγαθά πρώτης ανάγκης

-Συνάμα πληθαίνουν και οι τάξεις των εξαθλιωμένων μεταναστών που συρρέουν όχι μόνο στη χειμαζόμενη από την κρίση Ελλάδα αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη, με συνέπειες: α) την περαιτέρω εξαθλίωσή τους, β) την όξυνση αισθημάτων ξενοφοβίας και ρατσισμού

ΟΦΕΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ –ΠΟΛΙΤΙΚΑ

• Ο εθελοντισμός δίνει νόημα και περιεχόμενο σε πανανθρώπινες αξίες, όπως είναι η κοινωνική αλληλεγγύη, η κοινωνική προσφορά, η αγάπη προς τον συνάνθρωπό.
• Με το ζωντάνεμα του εθελοντικού κινήματος και την ανάπτυξη των μη κυβερνητικών οργανώσεων καλύπτεται το σοβαρό κοινωνικό έλλειμμα της ελληνικής δημοκρατίας. Αναπτύσσονται ο κοινωνικός διάλογος, η συμμετοχή του πολίτη στα κοινά, το αίσθημα της ατομικής και κοινωνικής ευθύνης.
• Με τη λειτουργία της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών η κοινωνία γίνεται πιο ισχυρή και η δημοκρατία πιο άμεση και αποτελεσματική. Ο κοινωνικός έλεγχος από τον ενεργό πολίτη συμβάλλει στη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα της πολιτικής και κοινωνικής δράσης.
• Μέσα από το εκτεταμένο δίκτυο των εθελοντικών οργανώσεων μπορούν να αναδειχθούν και να αξιοποιηθούν τεράστια αποθέματα δυναμικής και ανάπτυξης στον τομέα της «κοινωνικής οικονομίας», της «οικονομίας της αλληλεγγύης».
• Μέσα από την ανάπτυξη των οργανώσεων αλληλεγγύης αξιοποιούνται οι πρωτοβουλίες, η φαντασία των νέων, των πολιτών και οικοδομείται  ένας  πολιτικός πολιτισμός  συνεργασίας, που καταπολεμά τη νοσηρότητα παλαιοκομματικών αντιλήψεων ανταγωνισμού και στείρας αντιπαράθεσης.
• Ο εθελοντισμός φέρνει στην επιφάνεια πρωτοφανείς δυνάμεις δημιουργικότητας και προόδου, που παραγκωνίζουν τις αγκυλώσεις ενός γραφειοκρατικού κράτους, δυνάμεις, και  εξασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή και ενότητα, συνέχουν τον κοινωνικό ιστό, διατηρούν ζωντανή την ελπίδα και την αισιοδοξία των ανθρώπων.
• H εθελοντική δράση αποτελεί μαθησιακή-μορφωτική λειτουργία. Eνισχύει την απόκτηση κοινωνικών, επικοινωνιακών και επαγγελματικών δεξιοτήτων και αναπτύσσει νέες ικανότητες που βοηθούν μετέπειτα στην επαγγελματική αποκατάσταση. Αποτελεί κοινωνική δραστηριότητα με την οποία μπορεί κανείς να περάσει δημιουργικά τον ελεύθερό του χρόνο
• Σήμερα είναι αδήριτη ανάγκη το εθελοντικό κίνημα να αποτελέσει την υγιή αντίδραση και απάντηση της οργανωμένης κοινωνίας σε φαινόμενα αδράνειας και αναλγησίας. Ο εθελοντισμός αναδεικνύεται ως ένας τρίτος πόλος στον κοινωνικό βίο, ο οποίος πέρα από τους δύο παραδοσιακούς παραδοσιακούς  χώρους, του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, περιλαμβάνει όλες τις ενεργές δυνάμεις και δράσεις που διοχετεύονται στην ανάληψη του πολύπλευρου κοινωνικού έργου που καλείται να επιτελέσει. Με αυτή την έννοια, μπορεί ακόμα να χαρακτηρισθεί ως μια νέα μορφή πολιτικής, που εκφράζει το ευγενέστερο νόημα της και δίνει τη δυνατότητα της άμεσης συμμετοχής όλων των πολιτών

ΤΟΝ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟ  ΣΤΗΡΙΖΟΥΝ

ΓΕΝΙΚΑ Η ανάπτυξη του εθελοντισμού και η ενδυνάμωση της κουλτούρας του απαιτούν, πάνω απ' όλα, σωστή ενημέρωση και εκπαίδευση, ιδίως σε θέματα πολιτισμού και δημοκρατίας, σεβασμού των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των αρχών της κοινωνικής δικαιοσύνης και συνοχής, της κοινωνικής αλληλεγγύης και πρόνοιας, της επικουρικότητας και της ενεργού συμμετοχής των πολιτών.

·         Η ισχυρή συλλογική συνείδηση, άνθρωποι με αναπτυγμένο αίσθημα κοινωνικότητας.

·         Η ανθρωπιστική παιδεία, που προβάλλει ως μέγιστη αξία τον άνθρωπο και την ανάγκη για ποιότητα ζωής.

·         Η σοβαρή και αξιόπιστη πολιτεία, που λειτουργεί με δημοκρατικές αρχές, στηρίζεται στους πολίτες και δε διστάζει καθημερινά να τους τονίζει ότι απαιτείται και η δική τους

·      Η δραστηριοποίηση όλων των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, εκτός των θεσμών, ανεξάρτητα από τις τυπικές διαδικασίες, ώστε να επιλυθούν αποτελεσματικά ορισμένα σύνθετα κοινωνικά προβλήματα. Αυτά αφορούν σε μια πολιτεία που πείθει για την ποιότητα των στόχων της και παράλληλα αντιπαλεύεται την αδράνεια, τον εφησυχασμό, την κοινωνική αδιαφορία, τον ατομισμό. 

·      Η προβολή της αξίας του εθελοντισμού από τους φορείς παιδείας, και κυρίως η υπενθύμιση της από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης με τη βοήθεια διαφημιστικών μηνυμάτων.

·      Βέβαια, στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι οι εθελοντές δεν προσφέρουν μόνο στη χώρα τους, αλλά νοιάζονταν για τον άνθρωπο οπουδήποτε κι αν βρίσκεται. Για παράδειγμα, ασχολούνται με την αντιμετώπιση του υποσιτισμού στον Τρίτο κόσμο, ή στρατεύουν τις δυνάμεις τους για την επιτυχία ενός υψηλού σκοπού, την πραγμάτωση ενός ανώτερου ιδανικού, π.χ. για την υλοποίηση της Ολυμπιακής ιδέας.

 

            ΕΧΘΡΟΙ ΤΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ                      

·         Ο ατομισμός, εγωισμός, φιλαυτία, το προσωπικό όφελος

·         Ο άκρατος υλισμός, ο οποίος εξελίσσεται σε διαρκή και ανεξέλεγκτο καταναλωτισμό.

·         Ο ανταγωνισμός, που παίρνει τη μορφή της διαρκούς προβολής και της κυριαρχίας του ανθρώπου πάνω στους άλλους, της αναλγησίας και αδιαφορίας για το συνάνθρωπο.

·         Η δυσαρέσκεια των πολιτών προς την επίσημη πολιτεία, επειδή τη θεωρούν αδιάφορη και αναποτελεσματική για τα προβλήματα τους. Η αρνητική αυτή διάθεση τους και η απαξίωση των πολιτικών εκπροσώπων δημιουργεί εχθρικούς και αδιάφορους για την πολιτεία πολίτες.               

·         Στρεβλή κοινωνικοποίηση: έλλειψη κοινωνικής ευαισθησίας, αδιαφορία για τα κοινά, απολιτικοποίηση, παθογενή φαινόμενα, ρατσισμός, ξενοφοβία, καχυποψία, επιφυλακτικότητα

·         Ο μονόπλευρος τεχνοκρατικός  προσανατολισμός της κοινωνίας που δίνει έμφαση στην ευημερία των οικονομικών δεικτών και αδιαφορεί για την αξία της ανθρώπινης ζωής, που επιτρέπει στις "αγορές" και σε λογής χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς να διαχειρίζονται ανάλγητα τις τύχες εκατομμυρίων ανθρώπων

·         Ο αμοραλισμός, η αναλγησία, η καταρράκωση των ανθρωπιστικών αξιών και η επικράτηση απαξιών που καθόρισαν τα κυρίαρχα πρότυπα ζωής κατά τις μεταπολεμικές δεκαετίες: χρήμα, οικονομική επιφάνεια, πάση θυσία πλουτισμός, το πνεύμα της ήσσονος προσπάθειας, το κυνήγι της εφήμερης δόξας και δημοσιότητας

·         Τεχνοκρατικός προσανατολισμός της εκπαίδευσης: παραγκωνισμός ανθρωποπλαστικής αποστολής σχολείου, βαθμοθηρία, ανταγωνισμός, χρησιμοθηρική προσέγγιση της γνώσης, έμφαση στην παραγωγή καταρτισμένων τεχνοκρατών και αποδοτικών στελεχών του παραγωγικού συστήματος όχι όμως ανθρώπων με ήθος, ευαισθησίες

 

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΠΟΙΚΙΛΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ που βοηθούν το μαθητή να κοινωνικοποιηθεί, να αναπτύξει κοινωνική συνείδηση, κοινωνική ευαισθησία, ενδιάφέρον για τα προβλήματα της κοινωνίας

α) ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ: συνεργασία της σχολικής κοινότητας με ΜΚΟ, δράσεις φιλανθρωπίας, συνεισφοράς, εξοικείωση με τη δράση ανθρωπιστικών οργανώσεων

β) περιβαλλοντικά προγράμματα: εκδρομές, εξορμήσεις στη φύση, οικολογική δράση (πχ. Συμμετοχή σχολείων σε περιβαλλοντικές δράσεις, όπως εκστρατείες δενδροφύτευσης, αναδάσωσης, περιβαλλοντικά προγράμματα του Υπουργείου) =ευαισθητοποίηση μαθητών για τα οικολογικά προβλήματα

γ) επιμορφωτικές /πολιτιστικές εκδρομές, επισκέψεις σε πολιτιστικούς χώρους, όπως θέατρα, μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων από τα ίδια τα σχολεία και τους δήμους /κοινότητες με συμμετοχή των μαθητών
δ) Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΩΝ και της ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ :διαδικασία του «εκλέγειν –εκλέγεσθαι» στην οποία μυούνται οι μαθητές, εξοικειώνονται με τις συλλογικές / δημοκρατικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων, συμμετοχής στα κοινά, ανάληψης ευθυνών ή Οι μαθητές διαμορφώνουν πολιτική /δημοκρατική συνείδηση, ωριμάζουν, γίνονται περισσότερο υπεύθυνοι, συναποφασίζουν για κοινά προβλήματα, βγαίνουν απ΄τα στενά όρια της ατομικότητας, αναπτύσσουν συλλογικό πνεύμα

ε) δημοσιογραφική δράση - έκδοση έντυπης /ηλεκτρονικής σχολικής εφημερίδας,  καταγραφή σχολικής επικαιρότητας και παρακολούθηση των εξελίξεων σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας (Δήμου –Κοινότητας), οι μαθητευόμενοι δημοσιογράφοι που ασκούνται στην ερμηνευτική δημοσιογραφία, ασκούν κριτική, εμβαθύνουν στα γεγονότα, διαμορφώνουν άποψη για τα γεγονότα, πολιτική σκέψη και συνείδηση.

 

 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ - NEOΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2012

ΚΕΙΜΕΝΟ

Πανανθρώπινο μήνυμα τέχνης

     Κάθε πολιτισμός έχει τα όρια και το στίγμα του στον ιστορικό χώρο και χρόνο. Μέσα ωστόσο στην ιστορία του κόσμου, το αρχαιοελληνικό αισθητικό επίτευγμα σημαδεύει την καταγωγή μιας τέχνης με πανανθρώπινο μήνυμα και με διαστάσεις παγκόσμιες, θα έλεγα σχεδόν εξωχρονικές. Πρώτη έκφραση της αποστασιοποίησης του ανθρώπου από την αναγκαιότητα της φύσης, χάρη στη μεταμόρφωση της ύλης σε πνεύμα, το ελληνικό πλαστικό κατόρθωμα δηλώνει την επίμονη και έλλογη προσπάθεια του καλλιτέχνη να δαμάσει το πάθος και τη μοίρα με τα έργα του νου και της καρδιάς, αυτά που φέρνουν τον άνθρωπο όλο και πιο κοντά στο Θεό, αυτά που τον οδηγούν δίπλα στο συνάνθρωπο.

 

Αποκρυστάλλωμα μιας ορθής και όρθιας σκέψης, το αρχαίο άγαλμα (μεμονωμένο ή ως αναπόσπαστο μέρος αρχιτεκτονικού συμπλέγματος) καθαγιάζει και αγλαΐζει1 τους χώρους της πόλης. Σήμα ανάτασης ψυχικής και ορόσημο πανάρχαιας μνήμης, θυμίζει στους πολίτες την αμέριστη ευθύνη τους για τη συνοχή της κοινωνικής ομάδας και ορθώνεται εγγυητής της ιστορικής αλληλεγγύης του συνόλου. Διαγράφει ο τεχνίτης τα πλαίσια μιας πάντα ευνομούμενης και ισορροπημένης πολιτείας, έτσι όπως την ονειρευόταν η νεογέννητη δημοκρατία και έτσι όπως την ορίζει η πλατιά ειρηνευτική κίνηση του θεϊκού βραχίονα στο αέτωμα του ολυμπιακού ναού. Κίνηση που αναδεικνύει τον Απόλλωνα ρυθμιστή στη διαμάχη του ανθρώπου με το ζώο, με το μυθικό Κένταυρο, στην Ολυμπία, και οργανωτή της ζωής μέσα στο φως του λόγου. Το πέρασμα από το μύθο στο λόγο έγινε, χάρη στην τέχνη, άγαλμα, θέαμα και θεωρία. […]

Το πέρασμα από το ζώο, την άγρια φύση και τους αγρούς, στο δομημένο άστυ και στην οργανωμένη πόλη, ας πούμε τη θεϊκή μετάβαση από την κυνηγέτιδα Άρτεμι στην πολιάδα Αθηνά, δηλώνει με κάθε της μορφή και σε κάθε της βήμα η αρχαία ελληνική τέχνη, πρώτη αυτή εγρήγορση του ανθρώπου στον κόσμο του ελεύθερου πνεύματος. Αυτό ίσως είναι το συνοπτικό μέγιστο μάθημα του αρχαιοελληνικού βιώματος, των ανθρώπων που πρώτοι σμίλευσαν στο ξύλο, στην πέτρα και στο μάρμαρο, τη μορφή της εσωτερικής ενατένισης, συνδυασμένη με την ιδεατή πληρότητα της φυσικής ομορφιάς. Μαρτυρεί για τα λεγόμενά μου το αινιγματώδες χαμόγελο του αρχαϊκού κούρου και η ανείπωτη έκπληξη στο βλέμμα της κόρης μέσα στην πολύπτυχη φορεσιά της.

Ιδού η απαρχή της προσπάθειας για γνώση και για αυτογνωσία, ιδού το πρώτο ερωτηματικό, το για πάντα αναπάντητο, ιδού η αυγή του μυστηρίου που οδήγησε τον άνθρωπο να γίνει πλάστης αθάνατου έργου, δημιουργός δηλαδή θεών. Δάμασε η ελληνική τέχνη το ζώο πριν ανακαλύψει τον τέλειο άνθρωπο. Το συντροφικό συναπάντημα του ανθρώπου με τους θεούς διδάσκει η αρχαία αισθητική, στην προσπάθειά της να αιχμαλωτίσει την τέλεια μορφή την πάντα μετέωρη και πάντα τεταμένη προς μια ιδεατή πληρότητα, προς ένα αέναο γίγνεσθαι. Να γιατί η αρχαία τέχνη θα μένει πάντα πρωτοποριακά επίκαιρη και ζωντανή: είναι η τέχνη πυξίδα και σταθερός προσανατολισμός, αυτή που δεν γνώρισε αμηχανίες και αγνοεί τα αδιέξοδα, γι’ αυτό και εμπνέει κάθε αναγέννηση, γι’ αυτό και μένει η βάση κάθε πνευματικής παλιννόστησης προς το ουσιώδες, δηλαδή τη δημιουργία ελευθερίας.

¹ αγλαΐζω=λαμπρύνω
Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ
Πολιτισμός και Ελληνισμός
Προσεγγίσεις, Αθήνα 2007  Διασκευή)


                                              Β. ΠΥΚΝΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
 

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΑ ΙΔΕΑ: Το πανανθρώπινο μήνυμα της αρχαιοελληνικής τέχνης και η αξεπέραστη συμβολή της στην ιστορία της ανθρωπότητας

 

Η πλαστική τέχνη, μετουσίωση της ύλης σε πνεύμα, βοήθησε τον άνθρωπο να απελευθερωθεί από τη δυναστεία του πάθους και της μοίρας,  να προσεγγίσει το Θεό και τον συνάνθρωπο. Η ελληνική τέχνη με τα γλυπτά της, δημιούργημα του ορθού λόγου και του ελεύθερου δημοκρατικού πνεύματος, πέρα από την αισθητική αναβάθμιση της πόλης υπενθύμιζε την αναγκαία κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη, δήλωνε τη μετάβαση από το μύθο στη λογική, από το ζωώδες ένστικτο της φυσικής ζωής στην οργανωμένη πολιτεία αποτυπώνοντας στην ύλη το ιδεώδες πρότυπο φυσικού κάλλους. Αυτή η αναζήτηση του ιδανικού είναι συνάμα πορεία προς την αυτογνωσία προσδίδοντας στην ελληνική τέχνη διαχρονική επικαιρότητα ως πηγή έμπνευσης για πνευματική αναγέννηση και κατάκτηση της ελευθερίας.

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2012

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ΄ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ

ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β΄)

ΔΕΥΤΕΡΑ 21 ΜΑΪΟΥ 2012

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΚΕΙΜΕΝΟ

Πανανθρώπινο μήνυμα τέχνης

       Κάθε πολιτισμός έχει τα όρια και το στίγμα του στον ιστορικό χώρο και χρόνο. Μέσα ωστόσο στην ιστορία του κόσμου, το αρχαιοελληνικό αισθητικό επίτευγμα σημαδεύει την καταγωγή μιας τέχνης με πανανθρώπινο μήνυμα και με διαστάσεις παγκόσμιες, θα έλεγα σχεδόν εξωχρονικές. Πρώτη έκφραση της αποστασιοποίησης του ανθρώπου από την αναγκαιότητα της φύσης, χάρη στη μεταμόρφωση της ύλης σε πνεύμα, το ελληνικό πλαστικό κατόρθωμα δηλώνει την επίμονη και έλλογη προσπάθεια του καλλιτέχνη να δαμάσει το πάθος και τη μοίρα με τα έργα του νου και της καρδιάς, αυτά που φέρνουν τον άνθρωπο όλο και πιο κοντά στο Θεό, αυτά που τον οδηγούν δίπλα στο συνάνθρωπο.

Αποκρυστάλλωμα μιας ορθής και όρθιας σκέψης, το αρχαίο άγαλμα (μεμονωμένο ή ως αναπόσπαστο μέρος αρχιτεκτονικού συμπλέγματος) καθαγιάζει και αγλαΐζει1 τους χώρους της πόλης. Σήμα ανάτασης ψυχικής και ορόσημο πανάρχαιας μνήμης, θυμίζει στους πολίτες την αμέριστη ευθύνη τους για τη συνοχή της κοινωνικής ομάδας και ορθώνεται εγγυητής της ιστορικής αλληλεγγύης του συνόλου. Διαγράφει ο τεχνίτης τα πλαίσια μιας πάντα ευνομούμενης και ισορροπημένης πολιτείας, έτσι όπως την ονειρευόταν η νεογέννητη δημοκρατία και έτσι όπως την ορίζει η πλατιά ειρηνευτική κίνηση του θεϊκού βραχίονα στο αέτωμα του ολυμπιακού ναού. Κίνηση που αναδεικνύει τον Απόλλωνα ρυθμιστή στη διαμάχη του ανθρώπου με το ζώο, με το μυθικό Κένταυρο, στην Ολυμπία, και οργανωτή της ζωής μέσα στο φως του λόγου. Το πέρασμα από το μύθο στο λόγο έγινε, χάρη στην τέχνη, άγαλμα, θέαμα και θεωρία. […]

Το πέρασμα από το ζώο, την άγρια φύση και τους αγρούς, στο δομημένο άστυ και στην οργανωμένη πόλη, ας πούμε τη θεϊκή μετάβαση από την κυνηγέτιδα Άρτεμι στην πολιάδα Αθηνά, δηλώνει με κάθε της μορφή και σε κάθε της βήμα η αρχαία ελληνική τέχνη, πρώτη αυτή εγρήγορση του ανθρώπου στον κόσμο του ελεύθερου πνεύματος. Αυτό ίσως είναι το συνοπτικό μέγιστο μάθημα του αρχαιοελληνικού βιώματος, των ανθρώπων που πρώτοι σμίλευσαν στο ξύλο, στην πέτρα και στο μάρμαρο, τη μορφή της εσωτερικής ενατένισης, συνδυασμένη με την ιδεατή πληρότητα της φυσικής ομορφιάς. Μαρτυρεί για τα λεγόμενά μου το αινιγματώδες χαμόγελο του αρχαϊκού κούρου και η ανείπωτη έκπληξη στο βλέμμα της κόρης μέσα στην πολύπτυχη φορεσιά της.

Ιδού η απαρχή της προσπάθειας για γνώση και για αυτογνωσία, ιδού το πρώτο ερωτηματικό, το για πάντα αναπάντητο, ιδού η αυγή του μυστηρίου που οδήγησε τον άνθρωπο να γίνει πλάστης αθάνατου έργου, δημιουργός δηλαδή θεών. Δάμασε η ελληνική τέχνη το ζώο πριν ανακαλύψει τον τέλειο άνθρωπο. Το συντροφικό συναπάντημα του ανθρώπου με τους θεούς διδάσκει η αρχαία αισθητική, στην προσπάθειά της να αιχμαλωτίσει την τέλεια μορφή την πάντα μετέωρη και πάντα τεταμένη προς μια ιδεατή πληρότητα, προς ένα αέναο γίγνεσθαι. Να γιατί η αρχαία τέχνη θα μένει πάντα πρωτοποριακά επίκαιρη και ζωντανή: είναι η τέχνη πυξίδα και σταθερός προσανατολισμός, αυτή που δεν γνώρισε αμηχανίες και αγνοεί τα αδιέξοδα, γι’ αυτό και εμπνέει κάθε αναγέννηση, γι’ αυτό και μένει η βάση κάθε πνευματικής παλιννόστησης προς το ουσιώδες, δηλαδή τη δημιουργία ελευθερίας.

¹ αγλαΐζω=λαμπρύνω

Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ

Πολιτισμός και Ελληνισμός

Προσεγγίσεις, Αθήνα 2007

(Διασκευή)

   A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις).

                                                                                                 Μονάδες 25

Β1. Η αρχαία τέχνη θα μένει πάντα πρωτοποριακά επίκαιρη και ζωντανή. Να αναπτύξετε το περιεχόμενο της φράσης σε μία παράγραφο (70-90 λέξεις).

Μονάδες 10

Β2. α) Να βρείτε τους δύο τρόπους πειθούς που χρησιμοποιεί η συγγραφέας στην τελευταία παράγραφο και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με μία αναφορά για κάθε τρόπο (μονάδες 6).

β) Να εντοπίσετε στο κείμενο τέσσερις λέξεις ή φράσεις με μεταφορική σημασία (μονάδες 4).

Μονάδες 10

Β3. α) επίτευγμα, δαμάσει, μετάβαση, πληρότητα, ουσιώδες: Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις (μονάδες 5).

β) έλλογη, κοντά, συνοπτικό, φυσικής, αιχμαλωτίσει: Να γράψετε από ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις (μονάδες 5).   

                                                                                                             Μονάδες 10

Β4. Να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης στις παρακάτω φράσεις και να τις μετατρέψετε στο αντίθετο είδος:

Διαγράφει ο τεχνίτης τα πλαίσια μιας πάντα ευνομούμενης και ισορροπημένης πολιτείας (μονάδες 2).

Δάμασε η ελληνική τέχνη το ζώο πριν ανακαλύψει τον τέλειο άνθρωπο (μονάδες 3).

Μονάδες 5

Γ1. Σε ημερίδα του δήμου σου με θέμα «Τέχνη και Ζωή» συμμετέχεις ως εκπρόσωπος του σχολείου σου με εισήγηση 500-600 λέξεων. Στην εισήγηση αυτή αναφέρεσαι στην προσφορά της Τέχνης στους νέους σήμερα, καθώς και στους τρόπους με τους οποίους μπορεί το σχολείο να συμβάλλει στην ουσιαστική επαφή τους με αυτήν.

Μονάδες 40

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ

"ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ"

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΚΑΙ ΕΠΑΛ

Β2. α) επίκληση στο συναίσθημα: ιδού η απαρχή...γίγνεσθαι

Μεταφορικός λόγος:η αυγἠ του μυσρτηρίου και άλλα (μον 2+1)

επίκληση στη λογική:Να γιατί...ελευθερίας:επιχείρημα (μον 2+1)

β) δαμάσει το πάθος, αποκρυστάλλωμα μιας ορθής..., ανάτασης ψυχικής, νεογέννητη δημοκρατία, στο φως του λόγου, η αυγή του μυστηρίου, αιχμαλωτίσει την τέλεια μορφή, παλιννόστηση προς το ουσιώδες κα. (μον 4)

Β3. α)  επίτευγμα: επιτυχία, κατόρθωμα

            δαμάσει: υποτάξει, τιθασεύσει, κατανικήσει, συγκρατήσει

            μετάβαση: πέρασμα, μετατόπιση, μετακίνηση

            πληρότητα: ολοκλήρωση, τελειότητα

            ουσιώδες: βασικό, θεμελιώδες, καίριο, σημαντικό, κεφαλαιώδες   (μον.5)

     β) έλλογη : παράλογη, άλογη

          κοντά: μακριά, αλάργα, απόμακρα

          συνοπτικό: αναλυτικό, εκτενές, διεξοδικό

          φυσικής: αφύσικης,  τεχνητής, επίπλαστης, φτιαχτής, επιτηδευμένης

          αιχμαλωτίσει: ελευθερώσει, απελευθερώσει, απαλλάξει, ανεξαρτητοποιήσει,     αποδεσμεύσει   (μον 5)

Β4.  διαγράφει...πολιτείας: ενεργητική σύνταξη  

        Τα πλαίσια μιας πάντα ευνομούμενης και ισορροπημένης πολιτείας διαγράφονται από τον τεχνίτη (μον. 2)

       Δάμασε ....άνθρωπο:  σύνταξη ενεργητική  

       Το ζώο δαμάστηκε από την ελληνική τέχνη πριν ανακαλυφθεί από αυτήν (την τέχνη)  ο τέλειος άνθρωπος    (μον. 3)

ΤΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ
ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ

Υπάρχει σοβαρότατο έλλειμμα δημοκρατίας στη σύγχρονη Ελλάδα αλλά και ευρύτερα στην ΕΕ. μέλος της οποίας αποτελεί η χώρα μας. Η ευρωπαϊκή κρίση χρέους, εκτός από τους φόβους τους οποίους πυροδότησε στις Βρυξέλλες και στις διεθνείς χρηματαγορές για το μέλλον της ευρωζώνης, οδήγησε στα αποκαλυπτήρια του πραγματικού προσώπου της «ευρωπαϊκής ένωσης», δηλαδή μιας χρόνιας διαδικασίας κατάργησης της εθνικής ανεξαρτησίας, της λαϊκής κυριαρχίας και της αυτοδιάθεσης των λαών.

- Η βαθύτατη οικονομική ύφεση που επιβάλλει αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης και τρομακτικά ποσοστά ανεργίας , έχει οδηγήσει στην οικονομική εξαθλίωση μεγάλα τμήματα του πληθυσμού που πλέον διαβιούν κάτω από τα ανεκτά όρια φτώχειας.
- Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η λεγόμενη «επιβολή της δημοσιονομικής πειθαρχίας» προς όφελος των αγορών και όχι των λαών, πραγματοποιείται πραξικοπηματικά με θύματα τη δημοκρατία, τη λαϊκή κυριαρχία και την εθνική ανεξαρτησία.
- Τις τελευταίες δεκαετίες οι λαοί αποτέλεσαν τα θύματα της πιο άγριας νεοφιλελεύθερης επίθεσης και των πιο σφοδρών πολιτικών λιτότητας. Πλέον η Ευρωπαϊκή Ένωση, για λογαριασμό των αγορών, καθιστά δηλωτικό στους λαούς τον αποκλεισμό τους από οποιαδήποτε απόφαση, η οποία αφορά στο μέλλον τους.
- Επίσης, το Κράτος των Αγορών έχει ξεθεμελιώσει το Κράτος Πρόνοιας. Αυτό συντελείται στο όνομα της εξυγίανσης και ανόρθωσης των αγορών , της εξυγίανσης της οικονομικής ζωής της χώρας, που όμως πραγματοποιείται με δραματικές περικοπές κοινωνικών παροχών και την κατάργηση κοινωνικών/εργασιακών δικαιωμάτων που είχαν κατακτήσει οι εργαζόμενοι με αγώνες πολλών δεκαετιών.
- Την ΕΕ πλέον διοικούν οι διεθνείς χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί (Eurogroup, Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα –Επιτροπή, ΔΝΤ…, οίκοι αξιολογήσεων κοκ) που διαχειρίζονται τις τύχες εκατομμυρίων ανθρώπων, ανάλγητα αποφασίζουν για το μέλλον κρατών και την επιβίωση ή καταστροφή /πτώχευση εθνικών οικονομιών, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις των απάνθρωπων αποφάσεών τους πάνω στη ζωή των ανθρώπων.
- Αυτό το γεγονός αποδεικνύει περίτρανα τον παραγκωνισμό και την αποδυνάμωση των εθνικών κυβερνήσεων, των αιρετών αντιπροσώπων του λαού, καθώς την πολιτική την ασκούν πανίσχυροι κεντρικοί μηχανισμοί εξουσίας. Έτσι ο πολίτης νιώθει ανίσχυρος να αντιδράσει , να εξεγερθεί απέναντι σε αφανείς μηχανισμούς δικτατόρευσης, σε κέντρα εξουσίας που αποφασίζουν ερήμην του και για λογαριασμό του. Άλλωστε, οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, οι οποίες εξελέγησαν εξαγγέλλοντας συγκεκριμένα πολιτικά προγράμματα, τελικά υλοποιούν πολιτικές για τις οποίες δεν υπήρξε καμία λαϊκή εντολή.
- Έχουμε λοιπόν δημοκρατία κατ΄ ευφημισμό. Βαυκαλιζόμαστε ότι είμαστε κυρίαρχος λαός κολακευόμενοι από πολιτικούς που επικαλούνται την λαϊκή κυριαρχία και σωτηρία. Στην πραγματικότητα μέλημα των κυβερνώντων είναι :
Α) η εξυπηρέτηση μικροκομματικών επιδιώξεων και συμφερόντων σε βάρος των μεγάλων εθνικών αναγκών και προτεραιοτήτων
Β) η προώθηση και ικανοποίηση ατομικών συμφερόντων , φιλοδοξιών
Γ) η συμμόρφωση με τις οδηγίες και τις διαταγές των δανειστών , η ευημερία των χρηματοοικονομικών και όχι των κοινωνικών δεικτών
- Ο σημερινός πολίτης δεν κατανοεί τις ραγδαίες οικονομικοπολιτικές εξελίξεις, αγνοεί τη διεθνή οικονομική ορολογία (κούρεμα, PSI, spreds κοκ ) , δεν μπορεί να κατανοήσει τα δεδομένα ούτε να σχηματίσει προσωπική γνώμη γι΄ αυτά, καλείται να αποδεχθεί σκληρά μέτρα και αποφάσεις που επιδεινώνουν δραματικά τις συνθήκες διαβίωσής του υποκύπτοντας σε εκβιαστικά διλήμματα περί σωτηρίας ή καταστροφής της χώρας.
- Στη χώρα μας, όπως και σε χώρες που θεωρούνται απειθάρχητες και επικίνδυνες για τη δημοσιονομική τους πολιτική, έχουν επιβληθεί χωρίς τη συγκατάθεση του λαού , μη εκλεγμένες κυβερνήσεις τεχνοκρατών με αποστολή τη σωτηρία της χώρας
- Επικρατεί ο πολιτικός αμοραλισμός: απουσία υγιούς πολιτικού ήθους, νοσηρά φαινόμενα κατάχρησης εξουσίας, διασπάθιση δημόσιου χρήματος, χρηματισμός, μίζες, αθέμιτες συναλλαγές πολιτικών και οικονομικών παραγόντων, πελατειακές σχέσεις με ψηφοφόρους κοκ
- Τα ΜΜΕ που απροκάλυπτα εδώ και δεκαετίες λειτουργούσαν ως φερέφωνα της εξουσίας, εξακολουθούν να επιτείνουν τη σύγχυση του σημερινού πολίτη που παρακολουθεί ενεός τις εξελίξεις αδυνατώντας να τις κατανοήσει. Αγνοεί ποια πλευρά –παράταξη λέει την αλήθεια, βρίσκεται σε πλήρη σύγχυση και οδηγείται στην πλήρη απαξίωση των πολιτικών και της πολιτικής. Τα ΜΜΕ κάνουν συστηματική προπαγάνδα υπέρ της μιας ή της άλλης παράταξης, αποπροσανατολίζουν και αποκοιμίζουν το λαό άλλοτε με ανούσια και επιδερμική παρουσίαση της επικαιρότητας κι άλλοτε με ευτελή θεάματα και εκπομπές τύπου ριάλιτι ή λάιφ στάιλ που στρέφουν το ενδιαφέρον σε ήσσονος σημασίας θέματα (πχ. μόδα, ,γάμοι , βαφτίσεις, δεξιώσεις επωνύμων, καλλιτεχνών κοκ)
- Έτσι έχουμε επικίνδυνα φαινόμενα εκτροπής της δημοκρατίας όπως:
α) προπηλακισμούς των πολιτικών όπου αυτοί εμφανίζονται, βίαια επεισόδια και έκτροπα στην προσπάθεια των πολιτών να αποδοκιμάσουν τους κυβερνώντες για την αδιέξοδη και καταστροφική πολιτική δεκαετιών
β) απολιτικοποίηση, απόλυτη αδιαφορία για τις τρέχουσες εξελίξεις, πρόταξη του ατομικού συμφέροντος. Σε αντίθεση με το δημοκρατικό ιδεώδες, όπως αυτό σκιαγραφείται στον Επιτάφιο του Θουκυδίδη, όπου ο πολίτης που δε συμμετέχει στα κοινά δε θεωρείται φιλήσυχος αλλά αχρείος –άχρηστος, σήμερα οι περισσότεροι έχουμε υιοθετήσει στάση απάθειας και αδιαφορίας ως ένδειξη διαμαρτυρίας για όσα συμβαίνουν.
γ) αναζωπύρωση ακραίων , αντιδραστικών, φασιστικών ιδεολογιών ως προσπάθεια αναπλήρωσης του ιδεολογικού κενού που δημιουργεί η απαξίωση και δυσλειτουργία των δημοκρατικών θεσμών.
δ) λαϊκισμό:
Σε αντίθεση με τη λαϊκότητα (που σημαίνει γνήσια/ανόθευτη συμμετοχή του λαού στα κοινά, στη νομή και άσκηση της εξουσίας, που πρέπει να εκπορεύεται από το λαό και να ασκείται στο όνομά του) ο λαϊκισμός συνιστά κατάφωρη εξαπάτηση και εκμετάλλευση του λαϊκού στοιχείου, του ίδιου του λαού που μόνο στα λόγια είναι κυρίαρχος, ενώ στην πραγματικότητα έχει παραγκωνιστεί από πανίσχυρους μηχανισμούς εξουσίας.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΛΑΙΚΙΣΜΟΥ στην πολιτική είναι:
- Ψηφοθηρία
- Κολακεία των μαζών και της διανοητικής του ανεπάρκεια
- Διάσταση ανάμεσα στο περιεχόμενο των λέξεων και την πραγματικότητα
- Υποσχεσιολογία, ανέξοδη παροχή προνομίων στο λαό που κατόπιν ανακαλούνται στο όνομα ανώτερων αναγκών και πιέσεων
v Κατάφωρη εξαπάτηση ψηφοφόρων που αντιμετωπίζονται ως αγέλη πειθήνιων ακολούθων
v Χειραγώγηση των μαζών, πατερναλισμός: όταν οι κυβερνώντες επιδιώκουν να χειραγωγούν τις μάζες φορώντας ένα δήθεν προστατευτικό προσωπείο, όταν εμφανίζονται ως εθνοσωτήρες και απαλλάσσουν το λαό από την υποχρέωση να σκέφτεται και να συμμετέχει στα κοινά

ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ

Θέμα: Η σχολική βία παρατηρείται ότι συνεχώς αυξάνεται στις μέρες μας. Συμμετέχετε ως εκπρόσωπος του σχολείου σε μια ημερίδα όπου καλείστε να αναφερθείτε στις μορφές της σχολικής βίας, στα αίτια που την προκαλούν αλλά και στους πιθανούς τρόπους αντιμετώπισης

Κυρίες και κύριοι
Στο πλαίσιο της ημερίδας αυτής θα ήθελα να καταθέσω τις απόψεις μου για το φαινόμενο της βίας που τείνει να αποτελέσει μάστιγα της σύγχρονης σχολικής κοινότητας. Αναντίρρητα η σχολική βία αποτελεί αντανάκλαση της παθογένειας που κατατρύχει τις σύγχρονες κοινωνίες και μέσα απ΄ αυτήν την οπτική γωνία σκοπεύω να προσεγγίσω το φαινόμενο
Εκδηλώσεις βίας στη σχολική κοινότητα, εκφρασμένες με διάφορες μορφές, έχουν παρατηρηθεί από πολύ παλιά. Δεν είναι ένα νέο φαινόμενο. Κάθε μορφή βίας έχει κατά καιρούς παρουσιαστεί : λεκτική, σωματική, ψυχολογική-συναισθηματική, σεξουαλική, λογής βανδαλισμοί. Αρκετά συχνά η έκφραση της βίας έχει στόχο τις σχολικές εγκαταστάσεις, τη σχολική περιουσία και τον περιβάλλοντα χώρο. Η σχολική βία περιλαμβάνει σε ακραίες περιπτώσεις και εγκληματικές ενέργειες. Ωστόσο τις περισσότερες φορές η σχολική βία εκδηλώνεται ως χρήση της φυσικής δύναμης ή της απειλής εναντίον ενός μεμονωμένου ατόμου ή κατά μιας ομάδας που μπορεί να οδηγήσει στον τραυματισμό ή στη γένεση ψυχολογικών διαταραχών στο θύμα της επίθεσης. Ο εκφοβισμός συνήθως ενός μικρότερου και ασθενέστερου μαθητή μπορεί να αναφέρεται σε σωματική βία -σπρωξίματα, κλωτσιές- ακόμα σε συναισθηματική ή λεκτική επίθεση -κοροϊδία, βρισιές, σαρκασμό, χειρονομίες, συκοφαντίες, γελοιοποίηση, απειλές, προσβλητικά μηνύματα, λεκτική παρενόχληση) και στη σύγχρονη εποχή ηλεκτρονικό εκφοβισμό (κακόβουλα sms, κλήσεις, e-mail, με απειλητικό περιεχόμενο- εκβιασμός και γελοιοποίηση με δημοσίευση φωτογραφιών που θίγουν το θύμα).
Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι η σχολική βία έχει πολλές μορφές και ύπουλα δηλητηριάζει τη ζωή / λειτουργία της σχολικής κοινότητας. Είναι ανάγκη να αναδείξουμε τους παράγοντες που ευνοούν την εκδήλωση του νοσηρού αυτού φαινομένου και να συμβάλουμε στην αποτελεσματική αντιμετώπισή του. Πρέπει να διαπιστώσουμε κατ΄ αρχάς ότι θύτες και θύματα προέρχονται από κάθε κοινωνική ομάδα της σχολικής κοινότητας περιλαμβάνοντας άτομα από κάθε κοινωνικό στρώμα.
Στους γενεσιουργούς παράγοντες περιλαμβάνονται τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των μαθητών που εκδηλώνουν την επιθετική αυτή συμπεριφορά: η ελλιπής καλλιέργεια, οι βίαιες συμπεριφορές που καλλιεργούνται στο οικογενειακό περιβάλλον, η ανωριμότητα, η ανεπαρκής ή και προβληματική κοινωνικοποίηση. Άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση επιζητούν στη βία την επιβεβαίωση αλλά και ένα τρόπο να τραβήξουν την προσοχή αδιάφορων ενηλίκων. Έχει διαπιστωθεί ότι η ανεπαρκής γονική υποστήριξη και επιρροή, οι άδικες τιμωρίες και η κακοποίηση των παιδιών διαμορφώνουν βίαιες προσωπικότητες.
Συχνά ωστόσο, το σχολείο υποθάλπει τη βία γιατί μέσα σε αυτό το περιβάλλον διογκώνονται οι κάθε λογής ανισότητες και αντιθέσεις. Άλλωστε, το σχολείο ως μικρογραφία της κοινωνίας, καθρεφτίζει τα κρούσματα βίας και ανομίας που κυριαρχούν στην κοινωνία των ενηλίκων. Επίσης ο χώρος του σχολείου συμβολίζει στις συνειδήσεις των περισσότερων μαθητών την κρατική εξουσία οπότε ξεσπούν στη σχολική περιουσία όλη την εφηβική οργή. Στο σημερινό απρόσωπο σχολείο μέσα σε αχανείς κτιριακές μονάδες , εκλείπει η εποπτεία, καλλιεργούνται αδιάφορες –τυπικές σχέσεις, κυριαρχούν η ανωνυμία και η μαζικότητα. Επίσης, ο τεχνοκρατικός προσανατολισμός της σύγχρονης εκπαίδευσης καλλιεργεί ανταγωνιστικές σχέσεις, τη βαθμοθηρία, το ωφελιμιστικό –ατομιστικό πνεύμα και από την άλλη αποδυναμώνει τη συλλογική δράση, την υγιή κοινωνικοποίηση. Η φτώχεια, οι φυλετικές – πολιτισμικές διαφορές, ο κοινωνικός αποκλεισμός καλλιεργούν ανταγωνιστικές τάσεις στο εσωτερικό της σχολικής κοινότητας. Το σχολείο εκλαμβάνεται από τους μαθητές ως κατεξοχήν χώρος καταπίεσης και καταναγκασμού που υποδαυλίζει αισθήματα μίσους και οργής των εφήβων οι οποίοι αναζητούν στη βία μία δίοδο εκτονωτικής διαφυγής. Τότε στοχοποιούνται τα εύκολα θύματα, κακοποιούνται αδύναμοι ή προβληματικοί μαθητές, βγαίνουν στην επιφάνεια ρατσιστικά πάθη και κορυφώνονται οι φυλετικές αντιπαραθέσεις και συμπλοκές. Άλλοτε ο υποβαθμισμένος , ακαλαίσθητος και παραμελημένος χώρος του σχολείου απωθεί τους μαθητές, γεννά αρνητικά συναισθήματα, γίνεται πεδίο σύστασης συμμοριών και δράσης ανήλικων παραβατών του νόμου.
Ιδιαίτερα επιρρεπείς στην άσκηση ενδοσχολικής βίας είναι εκείνοι οι μαθητές που δεν κατάφεραν να ενταχθούν /ενσωματωθούν στη σχολική κοινότητα, μαθητές που βίωσαν τη σχολική αποτυχία οπότε δεν μπόρεσαν να συμβαδίσουν με την υπόλοιπη σχολική κοινότητα ή απομονώθηκαν και περιθωριοποιήθηκαν από τους συμμαθητές . Έτσι γίνονται βίαιοι, εκδικητικοί, αναζητούν το θύμα πάνω στο οποίο θα εκτονώσουν όλο το μένος τους προκειμένου οι ίδιοι να νιώσουν έστω και πρόσκαιρα αίσθημα ανωτερότητας και υπεροχής.
Πολλά θα μπορούσαμε να πούμε για τα αίτια του φαινομένου, όμως πιστεύω ότι αξίζει να εστιάσουμε σε λύσεις και προτάσεις που θα δώσουν διέξοδο στο πρόβλημα. . Η σχολική βία συσχετίζεται άμεσα με την εγκληματικότητα στην ευρύτερη κοινωνία και είναι δείκτης της ανοχής της. Για το λόγο αυτό, η εξάλειψή της συνδέεται με την προστασία των θεσμών και των αξιών του κοινωνικού πλαισίου. Μέχρι πρόσφατα, τα διάφορα περιστατικά βίας αντιμετωπίζονταν ως μεμονωμένα γεγονότα. Δεν είχαν ληφθεί σαφή μέτρα πρόληψης. Ανάλογα με τη σοβαρότητα επιβάλλονταν διάφορες κυρώσεις είτε από το σχολείο, είτε και από τους ιδιώτες – θύματα και ορισμένες φορές από τη δικαιοσύνη. Η αντιμετώπιση του προβλήματος δεν πρέπει να εξαντλείται σε κατασταλτικά μέτρα αλλά να έχει ως άξονα την πρόληψη. Η εξυγίανση είναι ανάγκη να ξεκινήσει από την κοινωνία. Άλλωστε για μας τους νέους ισχύει ότι «εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω». Κι επειδή η αποκατάσταση της κοινωνικής ισότητας και δικαιοσύνης ακούγεται ουτοπική θα τολμήσω να προτείνω μέτρα που αφορούν το ίδιο το σχολείο. Για παράδειγμα το σχολείο πρέπει να γίνει μια προστατευτική φωλιά που θα αγκαλιάζει όλους τους μαθητές, θα αμβλύνει τις όποιες ανισότητες και θα δίνει σε όλους τους μαθητές τις ίδιες ευκαιρίες ανεξαιρέτως. Στοιχεία, όπως η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης μέσω της επιβράβευσης και της αναγνώρισης, η συνεργασία και η παρώθηση ενισχύουν την απόκτηση νέων δεξιοτήτων και διδάσκουν στους μαθητές την ορθή διεκδίκηση των επιδιώξεών τους. Η συμμετοχή και η ενεργός δράση των μαθητών σε κοινωνικά επιθυμητές δραστηριότητες, εκτονώνει την ενέργεια και παράλληλα τους εξοπλίζει με δεξιότητες που θα αποδειχθούν χρήσιμες στην κοινωνική τους προσαρμογή. Οι πολιτικές που συμβάλουν στη βελτίωση του σχολικού κλίματος και στην ποιοτική αναβάθμιση της εκπαίδευσης, μπορούν να συμβάλουν και στην πρόληψη της βίας και του κοινωνικού αποκλεισμού, κυρίως αν ο εκπαιδευτικός έχει την κατάλληλη επιμόρφωση.
Σε καμία περίπτωση το θέμα δεν εξαντλείται σε μια σύντομη ομιλία. Ωστόσο, πιστεύω ότι οι απόψεις μου μπορούν να ενεργοποιήσουν τον προβληματισμό εκείνων που ενδιαφέρονται ειλικρινά για τη νεολαία και τα προβλήματά της και δεν ανέχονται να διαιωνίζεται η σχολική βία που ως φαινόμενο απαξιώνει ηθικά θύτη και θύμα και καταρρακώνει ολόκληρη την κοινωνία.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας.