ΚΡΙΤΗΡΙΟ

Η πολιτική ξαναγίνεται προφορική υπόθεση

Σε εποχή φτώχειας τα λόγια δεν είναι φτώχεια, αλλά βάλσαμο για την κοινωνία

Ας μη μας φαίνεται λίγο που ξαναρχίσαμε να μιλάμε δημοσίως. Είναι ευοίωνο ότι μέσα στο ξάφνιασμα της κρίσης, μέσα στις δυσκολίες που ενέσκηψαν, όλο και περισσότερο τα θύματα νιώθουν την ανάγκη αντί να καταπιούν τα συμβάντα, να τα αναπλάσουν με τη γλώσσα τους. Οι άνθρωποι ξανάγιναν εξ ανάγκης ομιλητές. Τους ακούμε να προσπαθούν να ξαναπιάσουν το νήμα των γεγονότων μέσα σε μαγαζιά, σε ταξί, ή στους δρόμους και να μη βιάζονται πια να φύγουν όταν και οι άλλοι γύρω τους κάνουν το ίδιο. Πασχίζουν να συγκροτήσουν μια γνώμη και να την πουν, μολονότι το ξέρουν πως τα στοιχεία που διαθέτουν είναι λειψά. Μέσα στον στρόβιλο από ειδήσεις, υποθέσεις και φήμες, πώς να βρει κανείς μια στέρεη βάση για να σκεφτεί με στοιχειώδη λογική συνοχή; Αλλά ακριβώς για να μη βουλιάξει μέσα στη σύγχυση πρέπει να σκεφτεί και για να σκεφτεί πρέπει να μιλήσει.

Ισχύει παντού ότι όπου η κρίση έπληξε τους ανθρώπους, το μόνο που αντέταξαν οι πληγέντες ήταν η ικανότητά τους να συσπειρώνονται σε ομάδες. Υπάρχουν ντοκουμέντα στα οποία καταγράφεται από ειδικούς καθαρά αυτή η αμυντική διαδικασία με την οποία οι αβοήθητοι ανταλλάσσοντας πείρα και γνώσεις βοηθούσαν ο ένας τον άλλο κι έφθαναν στο σημείο να νιώθουν ένα είδος λύτρωσης μες στη δυστυχία τους. Σήμερα, λοιπόν, προέχει να μιλήσουμε, ακόμη κι αν οι συλλογισμοί μας συναντούν αδιέξοδα.

Είναι γιατί ξανακερδίζουν τη φωνή τους. Δεν είναι πια ιδιώτες - «παθόντες», αλλά πολίτες που ανακοινώνουν το τι έπαθαν και προσπαθούσαν να το ερμηνεύσουν. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, οι μαρτυρίες αυτές μας λένε ότι οι κακοπαθημένοι εκείνοι, παρά τις στερήσεις και την ανεργία που τους πίεζαν, βρήκαν ότι το να συζητούν μεταξύ τους ήταν μια ευτυχία που τους είχε λείψει πολύ. Τη ξανάβρισκαν μέσα στην οικονομική κρίση. Πράγμα που σημαίνει ότι η προηγούμενη περίοδος της σχετικής ευημερίας τους ήταν ταυτόσημη με την υποχρεωτική σιωπή.

Αλήθεια, αυτό δεν γινόταν παντού; Στην Αμερική, στην Ευρώπη, το ιδιωτικό νοικοκυριό απορροφούσε όλους τους κραδασμούς της ζωής και επέτρεπε στον ένοικο του σπιτιού να ξεχνιέται μπροστά στην τηλεοπτική οθόνη, να ξεχνάει δηλαδή αυτό που θα ήθελε να πει ο ίδιος, να σχολιάσει, να διασταυρώσει, να δοκιμάσει με δυο λόγια τη σκέψη του πάνω στη σκέψη των άλλων. Από έλλειψη διανοητικών προκλήσεων ο σύγχρονος ιδιώτης έγινε ατροφικός στην άρθρωση. Αμέτρητα αγορασμένα ψιλοπράγματα βούλωναν το στόμα του. Αλλά όταν άρχισαν τα υλικά αυτά αποκτήματα να μειώνονται, αναπήδησε και πάλι από το στόμα του η βαθιά ανάγκη για έκφραση. Να λοιπόν που τα διασπασμένα, απονευρωμένα άτομα αναζητούν ξανά δεσμούς αλληλοζωογόνησης.

Είναι αρκετοί εκείνοι που κοιτάνε με δύσπιστο μάτι αυτές τις χειρονομίες της πελαγωμένης ατομικότητας, της δυτικής ατομικότητας που κουράστηκε να προφυλάγεται, να κουμπώνεται και θα ’θελε να ψάξει ξανά τα σημεία επαφής της με τους άλλους. Ωστόσο, είναι ασήκωτο το βάρος να είναι κανείς φτωχός και μαζί καχύποπτος. Και είναι πολύ ελαφρύτερο το βάρος όταν μοιράζεται κανείς με τους ομοιοπαθείς αυτό που είναι κοινό βάσανο αλλά που ο καθένας το κρατάει κρυφό.

 Βασίλης Καραποστόλης Καθηγητής Πολιτισμού και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 22/4/2012)

 

Α1. Να παρουσιάσετε το κείμενο που διαβάσατε στην τάξη πυκνωμένο σε περίληψη 100-120 λέξεων.

Μονάδες 25

Β1. «Σε εποχή φτώχειας τα λόγια δεν είναι φτώχεια, αλλά βάλσαμο για την κοινωνία»

Να σχολιάσετε το περιεχόμενο της παραπάνω άποψης σε μία παράγραφο 70-90 λέξεων

Μονάδες 10

Β. 2α. Να εντοπίσετε τη συλλογιστική πορεία στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας

Μονάδες 4

β. Να βρείτε τα δομικά μέρη και τους τρόπους ανάπτυξης της πρώτης παραγράφου

Μονάδες 4

Β 3. Να χαρακτηρίσετε το είδος της σύνταξης στις παρακάτω προτάσεις και να τις τρέψετε στο αντίθετο είδος (ενεργητική -παθητική)

α. όπου η κρίση έπληξε τους ανθρώπους, το μόνο που αντέταξαν οι πληγέντες ήταν η ικανότητά τους να συσπειρώνονται σε ομάδες.

β. Υπάρχουν ντοκουμέντα στα οποία καταγράφεται από ειδικούς καθαρά αυτή η αμυντική διαδικασία με την οποία οι αβοήθητοι ανταλλάσσοντας πείρα και γνώσεις βοηθούσαν ο ένας τον άλλο

Μονάδες 4

Β4. Το παραπάνω κείμενο είναι επιφυλλίδα. Να επισημάνετε τρία τουλάχιστον χαρακτηριστικά του είδους με σχετικές αναφορές από το κείμενο

Μονάδες 3

Β5. α. Να βρείτε ένα συνώνυμο για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις: ενέσκηψαν, αναπλάσουν, συσπειρώνονται, κραδασμούς, πελαγωμένους

     β. Να βρείτε ένα αντώνυμο για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις: ευοίωνο, λειψά, ευημερίας, ατροφικό, δύσπιστο

Μονάδες 10

Γ. Σε μία επιστολή που θα δημοσιευτεί σε στήλη αναγνωστών εφημερίδας του Δήμου σας, να εκθέσετε τις απόψεις σας για τους πατες που μέχρι τώρα είχαν αποδυναμώσει τη διάθεση των ανθρώπων να μιλούν και να επικοινωνούν, και να εντοπίσετε τους λόγους που καθιστούν αναγκαία την αναζωογόνηση του διαλόγου και της κοινωνικής συσπείρωσης σε μια εποχή βαθιάς κρίσης όπως η σημερινή

(500-600 λέξεις)

Μονάδες 40

(Κριτήριο -προσομοίωση για τους μαθητές της Γ΄ Λυκείου του 5ου ΓΕΛ. Βύρωνα, Μάϊος 2012)